برند فروشی و داستان برند تویوتا
- تاریخ :
- دسته بندی : فروش برند مقالات / فروش برند آماده مقاله
- بـازدید : 394
- نظـرات : 0
- نـویسنده : javad
داستان برند تویوتا
در سالهای اخیر، رکورد بیشترین تولیدوفروش جهانی خودرو با یک برند، دراختیار تویوتا بوده است. تاریخچهی تأسیس و مهمترین محصولات این خودروساز، اهمیت ویژهای برای علاقهمندان صنعت حملونقل داردشاید از دیدگاه بسیاری از مردم فولکس واگن با زیرمجموعههای متعدد، آمار تولیدوفروش بیشتری درمقایسهبا تویوتا داشته باشد؛ اما درواقع، هنوز غول خودروسازی ژاپن با عنوان بزرگترین خودروساز دنیا فعالیت میکند. سالیانه، بیش از ۱۰ میلیون خودرو با برند تویوتا در سراسر جهان تولید میشود؛ درحالیکه رقیب آلمانی با برندهای مختلف مثل فولکسواگن، آئودی، پورشه، سئات و اشکودا این عدد را ثبت کرده است. علاوهبراین، تویوتا چهارمین تولیدکننده خودروهای تجاری سبک (مینیبوس و کامیونت) در جهان نیز محسوب میشود.تویوتا در صدر فهرست ارزشمندترین خودروسازان دنیا حضور دارد. ارزش برند این شرکت ژاپنی را ۵۳.۵ میلیارد دلار برآورد کردهاند؛ درحالیکه مرسدس بنز، بیامو، هوندا، فورد و هیوندای بهترتیب با ۴۸.۶، ۴۱، ۲۳.۵، ۱۴ و ۱۳.۵ میلیارد دلار پشتسر تویوتا هستند. تعداد کارکنان و حقوقبگیران مستقیم غول خودروسازی ژاپن در سراسر جهان، حدود ۳۷۰,۰۰۰ نفر است. بهرهوری کارکنان در تویوتا کیفیتی فراتر از دیگر خودروسازان دنیا دارد. بهعنوان مثال، تعداد کارکنان تمام شرکتها و برندهای زیرمجموعهی گروه فولکس واگن با تیراژ تولید نزدیک به تویوتا ۶۴۲,۰۰۰ نفر هستند.
خاندان تویودا در خودروسازی تویوتا
صنعت و اقتصاد قدرتمند ژاپن مدیون کارآفرینان برجستهای مثل سکیچی تویودا و کیچیرو تویودا است. این پدر و پسر علاوهبر تأسیس شرکتها و کارخانههای پویا، خانوادهای متشکل از مدیران برجسته تربیت کردند که نسل آنها تابهامروز ادامه دارد و همچنان در رأس هیئتمدیرهی برندهای بزرگ ژاپن دیده میشوند.سکیچی تویودا (Sakichi Toyoda) متولد سال ۱۸۶۷، پدر انقلاب صنعتی ژاپن نام گرفته است. او نهتنها در نقش مهندسی نابغه بسیاری از دستگاههای پارچهبافی و نساجی آن زمان را اختراع کرد؛ بلکه بنیانگذار کارخانههای مدرن با دستگاههای خودکار در ژاپن بود. سکیچی تویودا توانست اهمیت تئوری جیدوکا (Jidoka) را درعمل ثابت کند. براساس فلسفهی جیدوکا، هر دستگاه یا سیستم صنعتی باید توانایی تشخیص ایراد در محصول و عملکرد خود را داشته باشد تا از تولید ناقص جلوگیری کند. این موضوع امروزه، بهعنوان اصلی بسیار مهم در سیستم تولید و کنترل کیفیت خودروسازی تویوتا اجرا میشود.
کیچیرو (Kiichiro Toyoda)، فرزند سکیچی تویودا، در سال ۱۸۹۴ متولد شد. ایدهی سرمایهگذاری در صنعت خودروسازی و تأسیس شرکت تویوتا متعلق به او است. کیچیرو بهسختی توانست اعضای خانواده، خصوصا برادر بزرگتر را متقاعد کند تا بهجای گسترش فعالیت در صنعت نساجی، خودروسازی را انتخاب کنند. تولید وسیلهی نقلیه یکی از رؤیاهای بلندپروازانهی پدر بود که البته، مجال تحقق نیافت. کیچیرو مانند پدر، اختراعها و ابداعهای صنعتی متعددی دارد که در کشورش به «ادیسون ژاپن» مشهور شده است. او در آخرین سالهای عمر، دربارهی موفقیت خودروسازی تویوتا مأیوس شد و از سِمَت مدیرعاملی کنارهگیری کرد.
ایجی تویودا (Eiji Toyoda)، نوهی سکیچی و پسرعموی کیچیرو، مهمترین شخصیت در توسعهی خودروسازی تویوتا است. او در سال ۱۹۱۳ بهدنیا آمد و در سال ۱۹۵۷، ۵ سال بعد از فوت کیچیرو، یکی از مدیران عالیرتبهی شرکت شد. ایجی تویودا تا سال ۱۹۹۲ و ۸۱ سالگی، با عنوانهای مختلف، همچون مدیرعامل یا رئیس هیئتمدیره، در رأس خودروسازی تویوتا حضور داشت تا جمعا پیش از ۳۵ سال، مهمترین شخصیت در توسعهی شرکت باشد. ایجی در ۳۰ سالگی و همزمان با تأسیس خودروسازی تویوتا، از دانشگاه سلطنتی توکیو در رشتهی مهندسی مکانیک فارغالتحصیل شد. اولین کارخانهی تویوتا واقع در ۳۲ کیلومتری شهر ناگویا، زیرنظر ایجی شکل گرفت و آنچنان رشد کرد که امروزه، منطقهی پیرامون آن با جمعیت ۴۲۰,۰۰۰ نفر و مساحت ۹۲۰ کیلومترمربع، شهر تویوتا (Toyota City) نام دارد.
ایجی در اوایل دههی ۱۹۵۰ و زمانیکه امیدی به موفقیت جهانی خودروسازی تویوتا نبود، چندینبار به آمریکا سفر و از کارخانهی فورد بازدید کرد. در آن زمان، تویوتا ۲,۵۰۰ خودرو در مدت ۱۳ سال تولید کرده بود؛ درحالیکه مجموعهی کارخانههای فورد (Ford River Rouge Complex) روزانه ۸,۰۰۰ دستگاه و سالیانه ۲.۵ میلیون دستگاه خودرو تولید میکردند. ایجی با الگوبرداری از خطِتولید فورد و ابتکار مدیریتی هنری فورد در ابداع نوع جدید کارخانههای صنعتی آمریکا، تویوتا را متحول کرد. افزایش بهرهوری کارگران و تغییر در طراحی محصولات با هدف کاهش هزینهها، اولین دستاورد بزرگ ایجی تویودا در اواخر دههی ۱۹۵۰ بود.
ایجی تلاش کرد ایدهی بلندپروازانهی فروش خودروهای ژاپنی در آمریکا را میسر کند. در اولین تلاش و زمانیکه هنوز رئیس شرکت نشده بود، وی تویوتا کرون (Crown) را با الهام از مدلهای آمریکایی زمان خود معرفی کرد. نسل اول کرون بین سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۲، موفقیت چندانی در بازارهای غربی نداشت و شاید بههمیندلیل، ایجی تویودا به فکر عرضهی خودرویی کامپکت و اقتصادی افتاد.
تنها دو سال بعد از آنکه ایجی تویودا به سِمَت مدیرعاملی تویوتا رسید، کورولا راهی بازار آمریکا شد. نسل اول این خودرو سال ۱۹۶۶ طراحی شده بود؛ اما با تغییرات دلخواه ایجی تویودا، مثل نصب پیشرانهی جدید یکلیتری، سیستم تهویهی مطبوع مجهز به کولر و جعبهدندهی اتوماتیک، سال ۱۹۶۹ به بازار آمریکا رسید. امروزه، تویوتا کورولا بعد از راو4 و کمری، پرفروشترین محصول تویوتا در آمریکا است.
سومین تصمیم بزرگ و تاریخساز ایجی تویودا درکنار تحول ساختاری خطوط تولید و عرضهی کورولا بهعنوان محصول صادراتی موفق، ایدهی تأسیس برند لکسوس بود. بسیاری معتقدند عرضهی خودروهای لوکس با برند جدید و اختصاصی را ایجی تویودا مطرح کرد تا سهم بیشتری از بازارهای خارجی، خصوصا آمریکا، نصیب تویوتا شود. او در سال ۱۹۸۹ و در ۷۶ سالگی، لکسوس را تأسیس کرد. در آن زمان، وی در سِمَت رئیس هیئتمدیرهی تویوتا فعالیت میکرد.
از دیدگاه تاریخنویسان و کارشناسان صنعت خودرو، ایجی تویودا برای ژاپن، همچون هنری فورد در آمریکا است. این شخصیتها علاوهبر ایجاد تحول بزرگ و سودآوری عالی در شرکتهایشان، تأثیری انکارناپذیر بر صنعت خودروسازی جهان گذاشتند. یقینا توسعهی برندهای ژاپنی که از تویوتا و دستاوردهای آن بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ ایده میگرفتند، با حضور ایجی تویودا سرعت گرفت و تمامی شرکتهای خودروسازی ژاپن را تحتتأثیر قرار داد.
نام شرکت و نماد تجاری
دلایل گوناگونی برای انتخاب نام تویوتا برای کارخانهی خودروسازی زیرمجموعهی شرکت تویودا وجود دارد که مهمترین آنها ایجاد تفاوت بین برند فعال در صنعت خودرو و شرکت نساجی عنوان شده است. علاوهبراین، نوعی تقارن آوایی و نوشتاری نیز در تویوتا وجود دارد که تلفظ آن را خصوصا برای غیرژاپنیها سادهتر از تویودا میکند. در زبان ژاپنی، تویودا بهمعنی «شالیکار» (کارگر مزرعهی برنج) است.تا سال ۱۹۸۹، عبارت نوشتاری تویوتا با حروف بزرگ انگلیسی نماد تجاری این خودروساز بود. البته، هنوزهم TOYOTA با رنگ قرمز و فونت مخصوصش، لوگو این شرکت محسوب میشود و در رأس مکاتبات یا سر در نمایندگیها وجود دارد. امروزه، وانت تاکوما، تنها محصول تویوتا است که بهجای لوگو بیضیشکل، از عبارت TOYOTA در جلوپنجره نمای روبهروی بدنه استفاده میکند. این ترکیب احتمالا الگوبرداری شرکت ژاپنی از وانت F-۱۵۰ ساخت فورد، مهمترین رقیب در بازار آمریکا است.
از ابتدای سال ۱۹۹۰، لوگو جدید تویوتا متشکل از سه بیضی روی درپوش موتور و مرکز فرمان محصولات مختلف این خودروساز دیده میشود. بنابر اعلام غیررسمی، بیضیهای هماندازه در مرکز که حالت عمودی و افقی دارند، همپوشانی نیازهای مشتری و محصولات تویوتا را نشان میدهند. بیضی بزرگ هم تمثیلی از ترکیب و ارتباط همیشگی آنها است. از دیدگاه بعضی کارشناسان، سه بیضی در نماد تجاری تویوتا تأکید بر سه خطِمشی اصلی، شامل کیفیت عالی و ارزش اقتصادی و لذت رانندگی در محصولات این شرکت هستند.
علاوهبر تفسیرهای متعدد از حالت ظاهری لوگو تویوتا، بهراحتی میتوان تکتک حروف TOYOTA را در لوگو بیضیشکل شرکت تشخیص داد. با نگاه گذرا و از فاصلهی دورتر هم، برجستگی حرف T در این نماد تجاری دیده میشود.
تویوتا قبل از جنگ جهانی دوم
ازنظر سابقهی فعالیت، تویوتا در گروه قدیمیترین خودروسازان دنیا قرار نمیگیرد. بسیاری از برندهای مشهور آلمانی و آمریکایی قدمتی بیشتر از ۱۰۰ سال دارند؛ اما تویوتا سال ۱۹۳۷ تأسیس شد. این غول خودروسازی ژاپن و جهان هنوزهم زیرمجموعهای از هولدینگ تویودا است که در زمان تأسیس، مالک کارخانههای پارچهبافی و نساجی بود.یک سال قبل از ثبت شرکت تویوتا، اولین خودرو با کد AA ساخته شد. این محصول از کرایسلر دسوتو (DeSoto Airflow) الهام گرفته شده بود. این خودرو با مدل AB همراه سقف پارچهای جمعشونده هم تولید شد. تویوتا مدل AA و AB از پیشرانهی ساخت مهندسان تویودا استفاده میکردند که با نام تایپ A در تاریخ ژاپن شناخته میشود. این نمونه با آرایش ۶ سیلندر خطی و حجم ۳.۴ لیتر، قدرت ۶۲ اسببخار فراهم میکرد. درحقیقت، پیشرانهی خودرو AA در بخش مکانیکی الهامگرفته از موتور مشابه ساخت شورولت و در بحث سیستم الکتریکی، مشابه پیشرانهی فورد بود. درمجموع، ۱,۴۰۰ تویوتا AA و ۳۵۳ دستگاه مدل AB تا سال ۱۹۴۳ ساخته شد. فرمان همگی این خودروها در سمت راست قرار داشت و در سالهای بعد از ۱۹۴۰، با پیشرانهی ۶ سیندر ۲.۳ لیتری 2M تولید شدند که حجم ۲.۳ لیتر و قدرت ۱۱۰ اسببخار داشت
تویوتا مثل دیگر صنایع ژاپن، سالهای سخت جنگ جهانی دوم را با خدمت به ارتش امپراتوری سپری کرد. تا پایان جنگ در سال ۱۹۴۵، کامیونهای سبک نظامی مهمترین محصول تویوتا بودند. بهدلیل کمبودهای صنعتی و فشار اقتصادی حاکم بر ژاپن، بسیاری از کامیونهای تویوتا در جنگ جهانی دوم، فارغ از بسیاری از تجهیزات فنی و ظاهری موردنیاز خود تولید میشدند. این محصولات با اتاق چوبی و یک چراغ در مرکز، متفاوت از کامیونهای نظامی دشمنان ژاپن بودند.
بنابر اسناد منتشرشدهی کشورهای موسوم به متحدین (آمریکا، شوروی، بریتانیا و چین) در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم، برنامهی کاملی برای بمباران منطقهی ناگویا و کارخانههای تویوتا وجود داشت که پس از بمباران اتمی ژاپن و تسلیمشدن این کشور اجرا نشد. چنین عملیاتی میتوانست به ورشکستگی کامل صنایع تویودا و خودروسازی تویوتا منجر شود.
شروع دوباره با پروژهی تویوپت
بعد از جنگ جهانی دوم، تولید خودروهای کوچک و ارزانقیمت مناسب اوضاع اقتصادی ژاپن در آن زمان، مهمترین هدف تویوتا بود. این مدلها اصطلاحا تویوپت نام گرفتند.اولین محصول از سری تویوپت مدل SA بود که علاوهبر ظاهر متفاوت از خودروهای پیشین تویوتا، با پیشرانهی ۴ سیلندر در سال ۱۹۴۷ ارائه میشود. بدنهی SA مشابه فولکس واگن بیتل (قورباغه) بود و از موتور تایپ S استفاده میکرد که حجم ۹۹۵ سیسی و قدرت ۲۷ اسببخار داشت. بین سالهای ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۲، حدود ۲۰۰ دستگاه تویوپت SA ساخته شد. در همان دوران، پلتفرم SA و پیشرانهی یکلیتری تایپ S برای ساخت وانت تویوپت SB هم استفاده شد.
جنگ کره و فروش محصول به ارتش آمریکا
شروع دههی ۱۹۵۰ با تشدید مشکلات اقتصادی ژاپن که در جنگ جهانی دوم شکست خورده بود، وضعیت دشواری برای تویوتا پدید آورد. بهعقیدهی بسیاری از کارشناسان اقتصادی، جنگ در شبهجزیرهی کره بین نیروهای شمالی و جنوبی این کشور، در بهترین زمان برای تویوتا اتفاق افتاد و به رونق خودروسازی در ژاپن منجر شد.با شروع جنگ کره، نیروهای آمریکایی به حمایت از جمهوری کره (کرهجنوبی) برخاستند تا درمقابل دولت کومونیستی جمهوری خلق کره (کرهشمالی) با حمایت چین و شوروی ایستادگی کنند. ارتش آمریکا در سال ۱۹۵۰، سفارش ساخت ۵,۰۰۰ کامیون به تویوتا داد؛ درحالیکه سال قبل از آن، تویوتا فقط ۳۰۰ کامیون تولید کرده بود. این قرارداد سرمایهی لازم برای توسعهی خودروسازی تویوتا و بازسازی کارخانههای آن را فراهم کرد.
توسعهی مدلهای تویوپت در ۱۹۵۵
بعد از سفرهای متعدد مدیران تویوتا به آمریکا و اثبات عقبماندگی خودروسازی تویوتا درمقایسهبا برندهایی مثل فورد، تحول در خطوط تولید و محصولات ژاپنی آغاز شد.سال ۱۹۵۳، تویوپت RH با پیشرانهی ۱.۵ لیتری و قدرت ۶۰ اسببخار تولید شد و حتی پلیس ژاپن از آن استفاده کرد. نسل اول تویوتا کرون و کورونا که بعدها پایهگذار سدان پرفروش کمری در دههی ۱۹۸۰ شدند، بهترتیب در سالهای ۱۹۵۵ و ۱۹۵۷ تولید شدند. کرون با ظاهر الهامگرفته از فورد ورسایلز (Versailles) و سیمکا وادت (SimcaVedette)، اولین محصول تویوتا در بازار آمریکا و اروپا بود. کورونا هم با ابعاد کوچکتر درمقایسهبا کرون، مشابه فورد ۱۹۴۹ بهنظر میرسید و اواخر دههی ۱۹۵۰، چهرهی قدیمی داشت.
دههی ۱۹۶۰ و تأسیس کارخانه در خارج از ژاپن
اواخر دههی ۱۹۵۰، نمایندگیهای فروش و تعمیر محصولات تویوتا در کشورهای دوردست فعالیت میکردند. این موقعیت مدیران تویوتا را بهفکر افتتاح کارخانه در بازارهای جدید انداخت تا ضمن نزدیککردن محل عرضه و تقاضا، از نیروی کار ارزانقیمت و مشوقهای اقتصادی در نقاط مختلف دنیا استفاده کنند. با این رویه، اولین خطِتولید خارجی تویوتا سال ۱۹۵۹ در برزیل افتتاح شد.اوایل دههی ۱۹۶۰، تولید تویوتا به یکمیلیون دستگاه رسیده بود؛ اما سهم بازارهای خارجی از محصولات تویوتا کمتر از ۱۰,۰۰۰ دستگاه بود. سال ۱۹۶۰، مرکز تحقیق و توسعهی تویوتا در تایلند تأسیس شد که محل مناسبی برای پیشتولید و آزمایش مدلهای جدید بود. سال ۱۹۶۳، فعالیت کارخانهی تویوتا در استرالیا آغاز شد تا مهمترین تولیدکنندهی این شرکت خارج از ژاپن باشد. خیلی زود، استرالیا به بزرگترین بازار غیرژاپنی تویوتا تبدیل شد. اواخر دههی ۱۹۶۰، جشن تولید ۱۰ میلیون خودرو تویوتا برگزار شد؛ درحالیکه یکمیلیون دستگاه از آنها در خارج از ژاپن وجود داشت.
اولین مدل اسپرت تویوتا
تا سال ۱۹۶۵، تمامی خودروهای تویوتا با بدنهی چهاردر تولید میشدند. اسپرت 800 با کد UP15 اولین محصول این خودروساز بود که بدنهی دودر و کوپه داشت. در آن زمان، مدل پابلیکا بهلطف اندازهی کوچک و قیمت اقتصادی، پرفروشترین محصول تویوتا در بازار ژاپن بود. بههمیندلیل، نسخهی اسپرت و دودر براساس پابلیکا شکل گرفت. نسخهی پیشتولید ساخت ۱۹۶۲ پابلیکا اسپرت نام داشت و از پیشرانهی ۲ سیلندر ۷۰۰ سیسی بهره میبرد.نسخهنهایی با پیشرانهی ۲ سیلندر ۸۰۰ سیسی بههمراه کاربراتورهای دوگانه، اسپرت 800 نام گرفت و در سال ۱۹۶۵ رونمایی شد. این خودرو پاسخی به هوندا S500 و داتسون فیرلیدی (Fairlady) و دایهاتسو کمپاینو (Compagno) بود که قبل از تویوتا بهعنوان مدلهای اسپرت ارزانقیمت و کوچکجثه بازار ژاپن را تسخیر کرده بودند. تویوتا اسپرت 800 مدتی بعد با نام مخفف تویوتا 8 مشهور شد.
آیرودینامیک بسیار خوب اولین خودرو تویوتا حاصل مهندسی تاتسو هاسهگاوا (Tatsuo Hasegawa) بود که سابقهی طراحی هواپیمای جنگی مشهور ژاپن بهنام Ki-94 را در جنگ جهانی دوم داشت. اسپرت 800 با وزن خالص ۵۸۰ کیلوگرم و پیشرانهی ۴۰ اسببخار، شتابگیری مناسبی تا سرعت ۷۰ کیلومتربرساعت داشت و میتوانست به نهایت سرعت ۱۶۰ کیلومتربرساعت نیز برسد.
این خودرو اولین نمونهی پرتیراژ در جهان بود که سقف فلزی آن برداشته میشد و داخل صندوق عقب جای میگرفت. چنین ترفندی را سال ۱۹۶۶ پورشه در مدلهای تارگا استفاده کرد. بین سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۹، بیش از ۳,۱۰۰ دستگاه تویوتا اسپرت 800 تولید شد تا شرکت سازنده توجه بیشتری به مدلهای دودر کوپه نشان دهد.
2000GT؛ اولین اسپرت کلکسیونی با تولید محدود
روی کاغذ و پیش از تولید نهایی هم، نکات جالبی دربارهی تویوتا 2000GT وجود داشت. خودرو دیفرانسیلعقب دوسرنشینه با وزن خالص ۱,۱۰۰ کیلوگرم و پیشرانهی ۲ لیتری و قدرت ۱۵۰ اسببخار، حتی با استاندادرهای امروزی هم جذابیت دارد. تویوتا 2000GT با چنین مشخصاتی در سال ۱۹۶۷ رونمایی شد. این محصول از پیشرانهی ساخت یاماها نیرو میگرفت. تویوتا 2000GT میتوانست در ۱۰ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت و در ۲۴ ثانیه پس از شروع حرکت، به سرعت ۱۶۰ کیلومتربرساعت میرسید. با میانگین مصرف سوخت ۷.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، نهایت سرعت این مدل به ۲۱۰ کیلومتربرساعت میرسید.از دیدگاه تاریخی، نقش یاماها در طراحی ظاهری و فنی 2000GT پررنگتر از تویوتا است. این محصول در ابتدا قرار بود با همکاری یاماها و نیسان ساخته شود؛ اما پس از طراحی پیشنمونه، نیسان از ادامهی پروژه منصرف شد. مدتی بعد، مدیران تویوتا قبول کردند با شرط طراحی مجدد این خودرو براساس قواعد خود 2000GT را تولید کنند. محصول نهایی شباهت بسیار زیادی به مدل اسپرت 800 داشت؛ اما کشیدهتر و زیباتر بود. تویوتا 2000GT مشابه سوپراسپرتهای ایتالیایی، از چراغهای مخفیشونده روی کاپوت استفاده میکرد. از نمای جانبی هم، بدنهای مواج و چشمنواز مشابه جگوار E تایپ داشت.
تا سال ۱۹۷۰، تعداد ۳۵۱ دستگاه تویوتا 2000GT تولید شدند. این مدل اولین محصول اسپرت ژاپنی با استانداردهای جهانی بود و نگاه دنیا به صنعت خودروسازی ژاپن را تغییر داد. علاوهبر تواناییهای فنی، زیبایی تویوتا 2000GT بهحدی بود که مدنظر تهیهکنندگان سینما و کلکسیونرها قرار گرفت. تنها نسخهی بدون سقف این خودرو برای استفاده در پنجمین فیلم جیمز باند بهنام «شما فقط دوبار زندگی میکنید» ساخته شد.
امروزه، ارزش تویوتا 2000GT در نمونهی سالم و کلکسیونی بیش از ۱.۲ میلیون دلار است تا همچنان بهعنوان یکی از خودروهای ارزشمند و گران تاریخ ژاپن شناخته شود. موفقیت این خودرو پس از مدل اسپرت 800، مشوق تویوتا برای افزایش تولید محصولات اسپرت در آینده بود. نسخههای مختلف سلیکا و سوپرا و حتی نمونهی مدرن GT86، نتیجهی ساخت 2000GT و اسپرت 800 در سالهای ۱۹۶۰ هستند.
دههی ۱۹۷۰ و آغاز تسلط بر بازار جهانی
با شروع سالهای ۱۹۷۰، تویوتا اعتمادبهنفس کافی برای طراحی و تولید خودرو در کلاسهای مختلف را پیدا کرده بود. ازنظر سرمایهی درگردش و توانایی مالی هم، وضعیت بسیار مطلوبی داشت تا تنوع بیشتری در محصولات ایجاد کند.نسل اول سلیکا با بدنهی چهارسرنشینه و دودر، سال ۱۹۷۰ عرضه شد. تویوتا با عرضهی این خودرو نسبتا کوچک ژاپنی در بازار آمریکا، رقابت با فورد موستانگ و شورولت کامارو را هدف گرفت. نسل اول سلیکا ۸ سال با پیشرانههای مختلف از ۱.۴ لیتر ۸۶ اسببخار تا ۲.۲ لیتر ۱۰۰ اسببخار تولید شد. سلیکا لیفتبک (درپوش صندوق یکتکه با شیشهی عقب) هم سال ۱۹۷۴ به بازار آمریکا رسید و از نمای پشت، بسیار شبیه فورد موستانگ بود. بههمیندلیل، نسل اول سلیکا بهعنوان نخستین خودرو عضلانی (ماسلزکار) تاریخ ژاپن شناخته میشود.
ظهور کورولا و سرمایهگذاری بر سدانهای متوسط
پیش از محبوبیت کراساورها و شاسیبلندهای مدرن، سدانهای کامپکت مهمترین کلاس خودرویی دنیا بودند. برای بسیاری از مردم جهان در سالهای ۱۹۷۰، رانندگی با خودرو چهادر ارزانقیمتِ نسبتا جادار و کماستهلاک اهمیت زیادی داشت.نسل اول کورولا سال ۱۹۶۶ معرفی شد و حضوری کمرنگ در بازارهای خارج از ژاپن داشت. با رونمایی نسلهای دوم و سوم در سالهای ۱۹۷۰ و ۱۹۷۴، افزایش فروش تویوتا کورولا در سراسر جهان آغاز شد. این خودروها عموما با پیشرانهی ۱.۲ لیتری، قدرتی درحدود ۵۵ اسببخار تولید میکردند که برای محصولی با وزن خالص ۸۸۰ کیلوگرم رضایتبخش بود. تا پایان دههی ۱۹۷۰، کورولا درمقایسهبا رقبا، مثل هوندا سیویک و داستون B-210 و فولکس واگن ربیت، قیمت ارزانتری نداشت؛ اما بهعنوان خودرویی کماستهلاک مشهور شد.
طراح کورولا، فومیو آگتسوما (Fumio Agetsuma)، به مهندسان تویوتا گفته بود کورولا E70 باید چهار ویژگی مهم داشته باشد: ۱. هزینه خرید و نگهداری اقتصادی؛ ۲. آیرودینامیک خوب و ظاهر جذاب؛ ۳. تفاوت درمقایسهبا نسلهای قبل کورولا با حفظ مشتریان قدیمی این خودرو؛ ۴. پاسخ به نیازهای تمام مردم جهان از کشورهای مختلف و جوانان تا کهنسالان.
نسل چهارم کورولا با کد E70 سال ۱۹۸۰، به آمریکا و اروپا رسید. دههی ۱۹۸۰، با تقاضای روزافزون برای این محصول آغاز شد؛ درحالیکه تولید کورولا در سراسر جهان به رکورد روزانه ۲,۳۴۶ دستگاه رسیده بود. تا سال ۱۹۸۳، یک میلیون دستگاه از کورولا E70 در سراسر دنیا وجود داشت و حتی محصولی ویژه با نام نسخهی یکمیلیون (One MillionEdition) از نسل چهارم کورولا ساخته شد. کورولا E70 مشهورترین و سودآورترین محصول تویوتا در دههی ۱۹۷۰ بود.
معرفی سوپرا و دنیای جذاب تیونینگ
بهار ۱۹۷۸ اهمیت زیادی در تاریخ تویوتا دارد. در این زمان، اولین مدل سوپرا با کد A40 معرفی شد. این محصول هم در ابتدا، تکیه بر پلتفرم سلیکا داشت و قرار بود با نام سلیکا سوپرا یا سلیکا X عرضه شود.مهمترین تفاوت نسل اول سوپرا با سلیکا، حالت کوپهی بدنه با کشیدگی بیشتر و پیشرانهی قویتر بود. این خودرو، در قدرتمندترین نسخه از موتور ۲ لیتری ۱۲۵ اسببخار استفاده میکرد. در مدلهای صادراتی به امریکا، پیشرانههای ضعیفتر و کممصرفتر با حجمهای ۲.۶ و ۲.۸ لیتر، روی نسل اول سوپرا نصب شدند که میتوانستند، حدود ۱۱ ثانیه پس از شروع حرکت به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت برسند. این خودروها، هرچند که مجهز به جعبهدنده اتوماتیک، شیشهبالابر برقی و قفل برقی برای درها بودند؛ با استقبال بازار امریکا مواجه نشدند.
نسل دوم و سوم سوپرا با کد A60 و A70 به ترتیب در سالهای ۱۹۸۱ و ۱۹۸۶ معرفی شدند. ظاهر این خودروها، شدیدا تحت تاثیر سوپراسپرتهای ایتالیایی بود و همراه چراغهای مخفیشونده، جذابیت بسیار زیادی برای علاقهمندان مدلهای کوپه و ۲در داشتند. سوپرا A۶۰ سال ۱۹۸۲ وارد امریکا شد تا پیشرانهی ۲.۸ لیتری ۱۴۵ اسببخار و سرعتگیری صفر تا ۱۰۰ کیلومتربرساعت ۹.۸ ثانیه فراهم کند. این محصول با فروش خوبی مواجه شد و در سالهای بعد با پیشرانهی ۱۶۰ اسببخار و توانایی رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت، ظرف ۸ ثانیه، دنیای خودروهای اسپرت اقتصادی را متحول کرد.
سری A70 هم، درظاهر بدنه شباهت زیادی به A60 داشت؛ اما بهلطف پیشرانههای توربوشارژ ۲.۵ و ۳ لیتری با قدرتهای ۲۳۰ تا ۲۸۰ اسببخار، خبرساز شد. نمونههای صادراتی با پیشرانهی ۳ لیتری و قدرت ۲۳۰ اسببخار در بازار امریکا، ظرف ۷ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت میرسید، نهایت سرعت ۲۴۰ کیلومتربرساعت داشت و فقط ۱۱ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، بنزین مصرف میکرد. این عملکرد در اوایل دههی ۹۰ میلادی، خیرهکننده بود. در امریکا و ژاپن، نسخههای تقویتشده از سوپرا A70 عرضه شدند که بدون افزایش مصرف سوخت، از پیشرانهی ۳ لیتری، قدرت ۳۳۰ اسببخار و سرعتگیری صفر تا ۱۰۰ کیلومتربرساعت ۵ ثانیه میگرفتند.
سوپرا A80، جذابترین و مشهورترین خودروی تاریخ تویوتا برای مردم دنیا است. این محصول، آنچنان مورد توجه قرار گرفت که در بسیاری از فیلمهای سینمایی مثل سریع و خشن (The Fast and the Furious) و بازیهای کامپیوتری پرطرفدار، شخصیت مهم داستان بود. نسل چهارم سوپرا، بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۲، فقط با ۲ نوع پیشرانهی ۳ لیتری تنفس طبیعی و توربوشارژ تولید شد.قدرت این خودروها، ۲۲۰ و ۳۲۰ اسببخار بود. مدل توربوشارژ، ظرف ۴.۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت میرسید و نهایت سرعت ۲۸۵ کیلومتربرساعت فراهم میکرد تا برتری محسوسی نسبت به خودروهای اسپرت آلمانی داشته باشد. سوپرا A80 تا شروع قرن بیستم، توسط بسیاری از مجلات معتبر دنیا بهعنوان بهترین مدل اسپرت جهان رسید.
دههی ۱۹۸۰ و درخشش تویوتا با کمری و لندکروزر
فروش چشمگیر کورولا دلیلی منطقی برای حضور تویوتا در بازار سدانهای خانوادگی بود. پیش از سالهای ۱۹۸۰، کورونا و کرون به بازارهای خارجی وارد شده بودند؛ اما موفقیت آنها با کورولا مقایسهشدنی نبود. با هدف ایجاد تحول بزرگ در این خودروها، نام و سبک طراحی کمری جایگزین سدانهای اندازهمتوسط قبل از خود شد.سلیکا کمری، نسخهی چهاردر سلیکا، سال ۱۹۷۹ تولید شد و البته محصول چندان موفقی نبود. این خودرو با قیمت نسبتا گران از پیشرانههای قدرتمند ۱.۸ لیتری و ۲ لیتری استفاده میکرد تا در کلاس سدانهای اسپرت مطرح شود. بهدلیل نبود تقاضا، عرضهی سلیکا کمری در بازار جهانی محدود شد و صرفا هوادارانی در ژاپن پیدا کرد.
بحران جهانی انرژی در سال ۱۹۷۹، به افزایش قیمت سوختهای فسیلی منجر شد. این وضعیت برای سدانهای قدرتمند و پرمصرف آمریکایی مناسب نبود. طبق معمول مهندسی تویوتا براساس بازاریابی دقیق این کشور عمل کرد تا نسل اول کمری در سال ۱۹۸۲ متولد شد. این خودرو با کد V10، پیشرانههای متنوع دیزلی و بنزینی با حجمهای ۱.۸ لیتر و ۲ لیتر ارائه میکرد. نسل اول کمری در نسخههای مختلف، ۸۰ تا ۱۲۰ اسببخار قدرت داشت و خریدار میتوانست از جعبهدندهی اتوماتیک هم استفاده کند. تا سال ۱۹۸۶، فروش کمری در آمریکا به سالیانه ۱۵۰,۰۰۰ دستگاه رسید.
پروژهی لندکروزر در ابتدا برای رقابت با جیپ آمریکا آغاز شد؛ اما از دههی ۱۹۸۰ بهبعد، مسیر پیشرفت خود را به تبعیت از محصولات لندرور، بهویژه رنجرور تغییر داد. اولین مدل با کد BJ را تویوتای ژاپن سال ۱۹۵۱ به سفارش ارتش آمریکاساخت تا در جنگ کره استفاده شود. این خودرو کاربرد کاملا نظامی داشت و از تجهیزات رفاهی بیبهره بود.
بعد از پایان جنگ کره، ارتش آمریکا به خودروهای BJ نیاز نداشت. این محصول با ظاهر مناسب و امکانات مدرن بهروزرسانی و سال ۱۹۵۵، نسل اول تویوتا لندکروزر برای حضور تجاری در بازار جهانی تولید شد. این خودرو با نسخههای مختلف و حتی همراه پیشرانهی ساخت مرسدس بنز تا سال ۱۹۶۰ عرضه شد.
نسل دوم لندکروزر بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۴، مدتی بسیار طولانی در خطوط تولید تویوتا حضور داشت. این سری J40 نامگذاری شد و در ایران هم حضوری پررنگ داشت. با بدنهی وانت، سواری، کروک تفریحی و حتی آمبولانس، لندکروزرهای J40 کابرد فراوانی در سراسر جهان پیدا کردند. این خودرو تا سال ۲۰۰۱ در خطِتولید برزیل تویوتا حضور داشت.
تا سال ۱۹۸۴، نسلهای اول و دوم لندکروزر خودروهایی عالی برای سفرهای خارج جاده بودند؛ اما امکانات رفاهی کامل و تجهیزات لوکس نداشتند. از دههی ۱۹۸۰، تویوتا تصمیم گرفت ابعاد لندکروزر را افزایش دهد. نسلهای این دوران با کد J60 و J70، علاوهبر اتاق بزرگتر، پیشرانهی قویتر و راحتی بیشتری از نظر نوع صندلی و سیستم تعلیق داشتند. لندکروزرهای دههی ۸۰، با ظاهر لوکس و شبیه به رنجرورهای ساخت انگلیس، فصل جدید و بسیار مهمی در تاریخ تویوتا آغاز کردند که تا امروز ادامه یافت. این خودرو در ۲۰ سالگذشته، پرفروشترین و محبوبترین شاسیبلند لوکس دنیا بوده است.
دههی ۱۹۹۰؛ تأسیس لکسوس و توسعهی وانتها
در ابتدا، بسیاری از محصولات تویوتا با الهام از خودروهای برتر دنیا عرضه شدند. این روند تاحدودی برای لکسوس نیز اتفاق افتاد. لکسوس، زیرمجموعهی معروف تویوتا، سال ۱۹۸۹ آغازبهکار کرد و خیلی زود با عرضهی خودروهای لوکس بهشهرت رسید. البته نباید فراموش کرد برند آکورا، زیرمجموعهی هوندا، سال ۱۹۸۶ شروعبهکار کرده بود تا عرضهکنندهی مدلهای لوکس اختصاصی برای بازار آمریکا باشد. برند اینفینتی، زیرشاخهی نیسان، هم چند ماه قبل از لکسوس، کارش را آغاز کرد؛ اما اولین محصول لکسوس پرفروشترین خودرو لوکس ژاپنی در زمان خود شد.در آغاز دههی ۱۹۹۰، تویوتا توانسته بود بزرگترین سازندهی خودروهای اقتصادی و خانوادگی دنیا باشد. این واقعیت البته برای مدیران ژاپنی کافی نبود. آنها با هدف رقابت با غولهای آلمانی و حضور در بازار مدلهای لوکس لکسوس را تأسیس کردند. محصولات برند جدید از پلتفرم خودروهای تویوتا استفاده میکردند؛ اما کیفیت ساخت بهتر و امکانات بیشتری داشتند. این ترفند موفقیت تجاری بسیار بزرگی برای تویوتا بود و خیلی زود، برندهای ژاپنی از آن تقلید کردند. اینفینیتی، زیرمجموعهی نیسان و آکورا، زیرمجموعهی هوندا، بسیاری از محصولات دههی ۱۹۹۰ خود را با الهام از بازاریابی دقیق لکسوس و مدلهای آن تغییر دادند.
هایلوکس، پرفروشترین وانت تویوتا، از سال ۱۹۶۸ تولید میشود؛ اما در سالهای دههی ۱۹۹۰، در سراسر جهان مشهور شد. نسل چهارم این خودرو سال ۱۹۸۸ تولید شد و تا سال ۱۹۹۷، هرسال میلیونها دستگاه از آن فروخته شدند. مشابه لندکروزر، بسیاری از مردم عادی یا نیروهای امدادی یا نظامی، به استفاده از هایلوکس نسل چهارم علاقهمند بودند. این خودرو حتی با برند فولکس واگن و عنوان تارو (Volkswagen Taro) در اروپا عرضه شد. از آن زمان تاکنون، هایلوکس همیشه در رتبهی اول تا پنجم خودروهای پرفروش استرالیا بوده است و در بازار آفریقا و آمریکایجنوبی و شرق آسیا بسیار محبوب بود.
موفقیت هایلوکس مشوق تویوتا برای رقابت با وانتهای پهنپیکر آمریکایی بود. سال ۱۹۹۵، نسل اول تویوتا تاکوما عرضه شد. این خودرو ازنظر پلتفرم و مشخصات فنی، مشابه هایلوکس بود؛ اما صرفا در کارخانههای آمریکایی تویوتا مونتاژ میشد. چند سال بعد، فروش تاکوما درمقایسهبا فورد رنجر، تفاوت ناچیزی داشت و توانست جای خود را در بازار آمریکایشمالی بازکند. نسل سوم این خودرو سال ۲۰۱۶ معرفی شد و امروزه با فروش سالیانهی ۲۵۰,۰۰۰ دستگاه در آمریکا، اهمیت ویژهای برای تویوتا دارد.
سال ۱۹۹۹، اولین مدل وانت توندرا معرفی شد. این وانت پهنپیکر ساخت کارخانههای تویوتا در آمریکا برای رقابت مستقیم با وانتهای پرفروشی مثل فورد F-150 تولید شد. از همان ابتدا، پیشرانههای حجیم و پرقدرت ۳.۴ و ۴ و ۴.۷ لیتری روی توندرا نصب شدند تا تفاوتی آشکار با دیگر وانتهای تویوتا داشته باشند. ازنظر ابعاد بدنه و فضای مفید در قسمت بار، نسل اول توندرا برتری محسوسی درمقایسهبا فورد F-150 داشت و همراهبا هزینهی نگهداری مقرونبهصرفه با استقبال مواجه شد. نسل دوم توندرا از سال ۲۰۰۶ در بازار قارهی آمریکا (شامل آمریکا، کانادا، مکزیک و کشورهای آمریکایجنوبی) حضور دارد و مثل تاکوما، محصولی اختصاصی برای این ناحیه است. فروش سالیانهی توندرا در کشور آمریکا، حدود ۱۱۸,۰۰۰ دستگاه در سال برآورد میشود.
دههی ۲۰۰۰ ؛ موتورهای برقی و فناوری هیبرید
معرفی پریوس اتفاقی بسیار مهم در تاریخ تویوتا است. این خودرو پلاگین هیبرید چهاردر با ترکیب پیشرانهی احتراقی و برقی، مصرف بنزین و آلودگی ناشی از آن را کاهش میدهد و قیمتش مقرونبهصرفه است و فضای کافی برای چهار سرنشین دارد.نسل اول در سال ۱۹۹۷ وارد بازار ژاپن شد و علاوهبر فروش درخورتوجه، جوایز متعددی کسب کرد. مدل بهینهسازیشده از تویوتا پریوس با هدف عرضه در بازار جهانی، سال ۲۰۰۰ معرفی شد و خیلی زود، مردم شرق آسیا و استرالیا و آمریکا را علاقهمند خود کرد. فروش چشمگیر پریوس مشوق دیگر خودروسازان دنیا شد تا فناوری هیبرید را به محصولات گوناگون اضافه کنند. بهعقیدهی کارشناسان، عرضهی خودروهای کامپکت تمامبرقی، مثل نیسان لیف و بیامو i3 که از دههی ۲۰۱۰ بهبعد شروع شد، نتیجهی موفقیت تویوتا پریوس در بازار جهانی بود. امروزه، این محصول با نسل چهارم تولید میشود و حدود ۴۰۰,۰۰۰ دستگاه در سال متقاضی دارد. حدود ۲۵ درصد از مجموع فروش سالیانهی پریوس مختص بازار آمریکا است.
پرفروشترین خودروساز دنیا
با رسیدن به رکورد ۸.۸ میلیون دستگاه در سال، تویوتا توانست اولینبار در تاریخ عنوان پرفروشترین خودروساز دنیا را ازآنِ خود کند. این موفقیت سال ۲۰۰۶ ثبت و در سالهای بعد، بین تویوتا و فولکسواگن تقسیم شد. سال ۲۰۰۳ نیز، تویوتا با تولید ۶.۷۸ میلیون خودرو، فورد آمریکا را پشتسر گذاشت و تابهحال، پرفروشترین برند جهان در صنعت وسایل نقلیه باقی مانده است.رسوایی تویوتا و فراخوان بزرگ
سال ۲۰۰۹، شایعاتی مبنی بر شتابگیری ناگهانی در محصولات تویوتا شنیده شد. این نقص با مرگ ۱۹ نفر در آمریکا قوت گرفت. سال ۲۰۰۷، مشکل مشابهی در تویوتا کمری دیده شده بود؛ اما با فراخوان ۵۵,۰۰۰ دستگاه از این خودرو در همان زمان فراموش شد.کابوس نوامبر۲۰۰۹ و فراخوان ۴.۲ میلیون دستگاه از انواع تویوتا و لکسوس، در مدتی کمتر از یک ماه (اواسط آبان تا آذر۱۳۸۸)، شهرت غول خودروسازی ژاپن بهعنوان سازندهی محصولات کماستهلاک و ایمن را خدشهدار کرد. سال بعد هم، میلیونها دستگاه تویوتا و لکسوس فراخوان شدند تا درمجموع سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰، حدود ۱۰ میلیون خودرو بازبینی شوند.
مقامهای خودروساز ژاپنی با اقرار به کمکاری این شرکت و پنهان کردن مشکل فنی، سرانجام یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار جریمه به وزارت دادگستری آمریکا پرداخت کردند. عذرخواهی گروهی مدیران ارشد تویوتا در فوریه ۲۰۱۰ (بهمنماه ۱۳۸۸) که بازتاب گستردهای در سراسر جهان داشت، بهدلیل نقص فنی و فراخوان خودروهای این شرکت انجام شد تا علاوهبر اقرار تویوتا به کمکاری و سعی در بهبود روشهای کنترل کیفیت، رویدادی مهم در تاریخ خودروسازی و مدیریت کلان باشد.
افتخارات تویوتا در سالهای اخیر
درحالحاضر، آمار تولیدوفروش محصولات تویوتا چشمگیر و حیرتانگیز هستند. کورولا پرفروشترین خودرو این برند در بازار جهانی شناخته میشود و تقریبا در هر ۳۰ ثانیه، یک دستگاه از آن تولید میشود. سال ۲۰۱۸، تعداد ۱۰,۴۴۱ میلیون دستگاه از انواع تویوتا در سراسر دنیا فروخته شده که حدود ۲ درصد درمقایسهبا سال قبل رشد یافته است.بیش از ۸۰ درصد مدلهای تویوتا که در ۲۰ سال اخیر تولید شدهاند، هنوز در جادههای دنیا استفاد میشوند. این حقیقت علاوهبر اثبات کیفیت فنی و استهلاک کم در محصولات تویوتا، نشاندهندهی تعداد فراوان خودروهای این برند در جادههای جهان است. آمار دقیق و رسمی دراینزمینه وجود ندارد؛ اما بهنظر میرسد تویوتا با ۱۰۰ میلیون تا ۱۲۰ میلیون دستگاه، بیش از هر خودروساز دیگر جهان محصول کاربردی در جادههای دنیا داشته باشد. محبوبیت این برند در آسیا و افریقا و اقیانوسیه بیش از هر خودروساز دیگر است. امروزه، ۸۰ درصد کل خودروهای موجود در قارهی آفریقا ساخت تویوتا هستند.
در سالهای اخیر، بهدلیل تعداد فراوان محصولات کممصرف بنزینی و هیبریدی و هیدروژنی در سبد تویوتا، این شرکت سبزترین برند خودروساز دنیا شناخته شده است. ازنظر تولید گازهای گلخانهای و آلودگی محیط و استفاده از مواد بازیافتشدنی در محصولات هم، تویوتا رتبهی اول جهان را دراختیار دارد.
بنابر آمار رسمی، تویوتا با داشتن نمایندگی فروش در ۱۷۰ کشور جهان، شناختهشدهترین برند جهان است. میزان شهرت تویوتا حتی بیشتر از نوشابهی کوکاکولا عنوان میشود؛ چراکه در بسیاری از کشورهای جهان خریدنی نیست و در فروشگاههای ۱۰۰ کشور فروش دارد.
کارخانههای اختصاصی تویوتا در ۱۸ کشور جهان فعالیت دارند و ۹ کشور هم میزبان خطِتولید مشترک این برند با دیگر شرکتها هستند. فقط در آمریکا، ۱۴ کارخانه با ۴۵,۰۰۰ نفر کارمند محصولات تویوتا را عرضه میکنند. گفتنی است سالیانه حدود ۲ میلیون دستگاه تویوتا در آمریکا تولید میشود.
هزینهی تحقیقوتوسعه در تویوتا، سالیانه ۹ میلیارد دلار است. این رقم بیشتر از هر شرکت دیگر در دنیا برآورد میشود و شامل مراکز مختلف R And D تویوتا در کشورهای مختلف است. این شرکت با ۱,۰۰۰ اختراع صنعتی ثبتشده در سازمانهای جهانی رکورددار محسوب میشود و از این نظر هم، بالاتر از غولهای فناوری دنیا قرار میگیرد.