برند چیست؟

در پاسخ به سوال برند چیست می‌توانیم بگوییم که: برند به نام، اِلِمان یا طرحی گفته می‌شود که معرف یک کسب‌ و کار مشخص در سطح گسترده است. برای مثال می‌توانیم به شکل برند شرکت اپل اشاره کنیم. سیب گاز زده شده نماد شرکت بزرگ و لاکچری اپل است که جایگاه برتری در تولید تلفن‌های همراه در جهان دارد.
هر خدمت یا محصولی برای اینکه در ذهن مردم باقی بماند، نیاز به یک نام و شکل مشخص دارد. برند می‌تواند فقط شامل نام باشد؛ اما معمولاً برندها در کنار نام، یک شکل یا لوگوی خاص هم دارند.
لوگو هم بخشی از نام برند است. هرچقدر نام تجاری بهتری برای کسب‌وکار، محصولات یا خدمات خود انتخاب کنیم، بهتر می‌توانیم در ذهن مردم بمانیم. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که وجود برند ضروری است.
در سال‌های اخیر دوره‌های متعددی با عنوان «برندسازی یا برندینگ» در سطح کشور برگزار شده‌اند. در این دوره‌ها، افراد یاد می‌گیرند تا یک برند خاص و خلاقانه برای فعالیت خود انتخاب کنند. در ادامه به بررسی سایر جنبه‌های برندینگ می‌پردازیم تا این مفهوم بیشتر برای شما جا بیفتد.

چرا باید برند داشته باشیم؟

ممکن است بپرسید که دلایل داشتن برند چیست؟ ما در عصر حاضر بیشتر از گذشته به برندسازی نیاز داریم. دلیل این موضوع به تخصصی شدن کسب وکارها برمی‌گردد.
در گذشته مردم معمولاً ‌در یک فروشگاه می‌توانستند اکثر اقلام موردنیاز خود را پیدا کنند، اما امروزه تقریباً ۸۰ درصد فروشگاه‌ها تنها یک یا چند محصول خاص می‌فروشند و تنها فروشگاه‌های زنجیره‌ای هستند که تعداد اقلام بالایی برای فروش دارند.
وقتی برای محصولات و خدمات خاص خود نام تجاری در نظر نگیریم، نمی‌توانیم مخاطبین هدفمان را به سمت خود بکشیم. اگر نام مشخصی داشته باشیم، افراد برای پیدا کردن ما پیگیر آن نام شده و در نهایت به ما می‌رسند.
بنابراین در پی تعریف برند چیست باید ویژگی‌های یک برند خوب را بشناسیم تا بتوانیم به اهداف کاری خود دست پیدا کنیم. یک برند می‌تواند معرف جنبه‌های زیر باشد:

• جنبه ذهنی یا Conceptual
• جنبه بصری یا Visual
• جنبه شنیداری یا Verbal

یک برند خوب باید بتواند هم از نظر ذهنی و هم از نظر دیداری و شنیداری ویژگی محصول یا خدمت مربوطه را در قلب و ذهن افراد تداعی کند. وقتی ما هیچ اِلِمان یا نامی برای تداعی کردن ویژگی‌ها خود نداشته باشیم، نباید انتظار این را هم داشته باشیم که افراد جذب محصولات، خدمات یا تخصص ما شوند.
یکی از مهم‌ترین اهداف نام برند می‌تواند ایجاد یک پیام واضح در ذهن مشتری باشد. دیگر هدف برندسازی، جلوگیری از مورد سوءاستفاده قرار گرفتن خدمات یا محصولات خاص توسط سایر افراد است؛
به این‌صورت که مردم برند خاصی را با کیفیت خاصی می‌شناسند و اگر کسی بخواهند همان محصول را بی‌کیفیت عرضه کند، چون برند قبلاً ثبت شده است، نمی‌تواند همان را ثبت کند، بنابراین باید برند خود را داشته باشد.

برندسازی چه مراحلی دارد؟

پس از بررسی اینکه برند چیست و چرا باید برند داشته باشیم، باید بدانیم که برندسازی چه مراحلی دارد؛ چراکه تا با مراحل کاری آشنا نباشیم، نمی‌توانیم آن را به انجام برسانیم. پس از اینکه فعالیت گسترده یا خاص خود را مشخص کردیم، باید برای آن یک اسم انتخاب کنیم.
پس ار انتخاب نام تجاری فعالیت‌مان بهتر است در پی یافتن یک آیکون، لوگو یا طرح اختصاصی باشیم. پس از اینکه نام و طرح تجاری خود را نیز مشخص کردیم، آن‌گاه باید آن را ثبت کنیم. پس از ثبت هم نوبت به معرفی برند و شروع فعالیت می‌گردد.
البته تا زمانیکه از انجام فعالیت خود اطمینان کسب‌ نکرده‌اید، برندسازی نکنید. برخی افراد بدون اینکه برای انجام کاری مصمم باشند، تمام مراحل برندسازی را طی می‌کنند و بعد متوجه می‌شوند که انجام آن کار برای آن‌ها مناسب نیست و فعالیت مربوطه را انجام نمی‌دهند.
برندسازی تنها زمانی باید انجام شود که تمام مراحل کاری ما مشخص بوده و ۱۰۰ درصد مطمئن باشیم که آن را انجام می‌دهیم. در ادامه به تعریف ثبت برند چیست و چگونگی ثبت برند نیز خواهیم پرداخت.

۶ ویژگی حیاتی اسم برند کدام‌ها هستند؟

تا به اینجا فهمیدیم که برند چیست و چه مراحلی هم دارد. همانطور گفتیم که مشخص کردن اسم برند، اولین مرحله برندسازی است. اما انتخاب اسم برند باید چگونه انجام شود؟ آیا هر اسمی که دوست داشته باشیم را می‌توانیم برای نام برند خود انتخاب کنیم؟
البته که می‌توانیم اما بهتر است قبل از انتخاب نام مورد علاقه خود، شش ویژگی حیاتی اسم یک برند را بدانیم تا بتوانیم انتخاب درستی داشته باشیم. این شش ویژگی به قرار زیر هستند:

• باید در ذهن بماند

نامی که برای برند خود انتخاب می‌کنیم باید طوری باشد که اگر کسی یکبار آن را می‌شنود در ذهنش بماند. به‌ همین خاطر انتخاب نام‌های پیچیده و تخصصی برای برندها توصیه نمی‌شود.

• باید ساده باشد

گاهی نام‌های پیچیده و خاص هم در ذهن مردم می‌مانند اما هرچقدر نام تجاری ما ساده‌تر باشد، هم امکان به‌خاطر سپاری آن راحت‌تر است و هم حس بهتری را در ما ایجاد می‌کند. ساده بودن برای انتخاب نام برند توسط تمام اساتید برندینگ جهانی توصیه می‌شود. بنابراین ریسک نکنید و نام‌های پیچیده را کنار بگذارید. نام‌های ساده از هر نظر بهترند.

• باید به فعالیت ما مربوط باشد

این گزینه ضروری نیست اما بهتر است آن را در نظر داشته باشیم. اگر نامی که برای فعالیت خود انتخاب می‌کنیم به آن مربوط باشد، راحت‌تر در ذهن می‌ماند. مثلاً برای برندسازی فعالیت‌های آموزشی می‌توان از پسوندهای آموز و بیاموز استفاده کنیم تا تداعی کننده آموزش باشند. برای فعالیت‌های مربوط به زیبایی می‌توان از پسوندهای بیوتی، ماه، ماهرخ و ….. استفاده کنیم که تداعی کننده زیبایی باشند.

• باید متمایز باشد

اگر نامی که برای برند خود انتخاب می‌کنیم، تکراری یا نزدیک به نام برند دیگری باشد، ممکن است با برندهای دیگر اشتباه گرفته شود و این اصلاً خوب نیست. اگر نام که انتخاب می‌کنیم، منحصر به فرد یا کمیاب باشد، بهتر ما را معرفی خواهد کرد. متمایز بودن یکی از ویژگی‌های برندسازی است.
البته این نکته را به یاد داشته باشید که وقتی شما یک نام مشابه برندهای مشهور برای فعالیت خود انتخاب می‌کنید، ممکن است اشتباه گرفتن برندها به نفع شما تمام شود اما این یک ریسک بزرگ است؛ چون وقتی افراد متوجه شوند که شما نامتان را به این علت شبیه به برندهای مشهور انتخاب کرده‌اید، از برند شما متنفر خواهند شد.

• باید معنی خوبی داشته باشد

کلمات قدرت‌های پنهانی در خود دارند. اگر نامی که انتخاب می‌کنید معنی خوبی نداشته باشد، مردم  هم حس خوبی به آن پیدا نمی‌کنند. وقتی حس خوبی نسبت به چیزی نداشته باشی، نمی‌توانی به طرف آن بروی. بنابراین طبیعی است که مردم به سراغ نام‌های بد نمی‌روند و ترجیح می‌دهند به برندهای خوش‌نام‌تر مراجعه کنند.
نام خوب در پس‌زمینه می‌تواند باعث رونق کسب ‌و کار شما نیز شود. مثلاً تصور کنید نام یک برند مواد غذایی «برکت» یا «رزق» باشد. وقتی چنین نامی انتخاب شود، معنی خوب آن‌ها می‌تواند به بخش‌های مهم کسب‌وکار شما وارد شده و تاثیر مثبتی بگذارد.

• باید قابل ثبت باشد

گاهی افراد نام های واقعاً خوبی برای فعالیت و برندسازی خود انتخاب می‌کنند اما در آخر متوجه می‌شوند که این نام توسط فرد یا شرکت دیگری قبلاً ثبت شده است.
اگر یک نام برند قبلاً ثبت شد باشد، دیگر نمی‌توان برای بار دوم آن را ثبت کرد، مگر اینکه پسوند یا پیشوند خاصی داشته باشد. بنابراین در مرحله نخست، به‌جای یک نام، چند نام خوب را در نظر بگیرید تا اگر یکی یا چندتای آن‌ها قابل ثبت نبود، گزینه‌های دیگری داشته باشید.
گاهی افراد چنان درگیر انتخاب نام برند می‌شوند که فعالیت‌های دیگر خود را از یاد می‌برند. انتخاب نام برند اگرچه بسیار مهم است اما با در نظر گرفتن شش ویژگی فوق در نهایت می‌توان نام خوش‌معنی و ساده‌ای را انتخاب کرد.
درگیر شدن و به خرج دادن وسواس بیش از حد می‌تواند بقیه فعالیت‌های مفید ما را مختل کند. پس زیاد حساس نشوید و همینکه به نام ساده با معنی خوب رسیدید (حتی در صورت غیر مرتبط بودن با فعالیت) آن را برگزینید. البته گاهی مشورت با سایر افراد هم می‌تواند در انتخاب یک اسم مناسب بسیار کمک‌کننده باشد.

انواع برند کدام‌ها هستند؟

برندها در انواع مختلفی طبقه‌بندی شده‌اند که این طبقه‌بندی به قرار زیر است:

• برندهای کالا

برند کردن یک محصول یا کالای خاص شامل گروه برندینگ کالا یا محصول خواهد بود. چه این محصولات توسط شما تولید شوند و چه آن‌ها را از جای دیگری وارد کنید، شما باید آن محصول یا کالا را به یک برند تبدیل کنید تا بتوانید آن را معرفی کنید.

• برندهای شخصی

اگر برندی که می‌خواهید ثبت کنید مربوط به خودتان باشد، در گروه برندهای شخصی قرار می‌گیرد. اگر شما تخصص خاصی دارید که می‌خواهید آن را به دیگران ارائه دهید مانند آموزش یک حرفه خاص یا تدریس، اگر ورزشکار هستید یا اگر در هر زمینه‌ای می‌خواهید خودتان را مورد توجه قرار دهید، باید برندسازی شخصی یا پرسنال ‌برندینگ انجام دهید.

• برندهای شرکتی

وقتی شما می‌خواهید یک شرکت ایجاد کنید، در کنار ثبت آن شرکت باید برند شرکتی خود را نیز به ثبت برسانید. ثبت برند شرکتی می‌تواند کل افراد شرکت‌تان را به صورت یکپارچه به سمت یک هدف مشخص سوق دهد. (توجه به شش ویژگی انتخاب اسم برند در ثبت برندهای شرکتی باید براساس هدف جامع شرکت تعیین شود)

• برندهای جغرافیایی

معمولاً برندهای جغرافیایی برای بناها در نظر گرفته می‌شوند؛ مثلاً وقتی پاساژي ساخته می‌شود، براساس اهداف تجاری آن مکان، برندهای مکانی یا جغرافیایی برای آن در نظر گرفته می‌شود. مثلاً پاساژ واقع در تهران را با برند «تهران‌مال» نام گذاری کنند.

• برندهای عمومی

این نوع برند معمولاً برای مراسمات حکومتی در نظر گرفته می‌شود که در آن سعی می‌شود حس اعتماد مردم برانگیخته شود. مثلاً برند‌های مربوط به وزارتخانه‌ها نمادهای خاصی به‌صورت عمومی و مردمی دارند.

• برندهای فرهنگی

مراسمات فرهنگی می‌توانند تحت برندهای فرهنگی هم ثبت شوند. برندهای فرهنگی یا اخلاقی می‌توانند تداعی کننده فعالیت‌های فرهنگی یا اخلاقی خاصی در ذهن مردم باشند.

• برندهای مذهبی

مساجد، کلیساها، معابد و دیگر مکان‌ها یا مراسمات مقدس می‌توانند تحت عنوان برندهای مذهبی قرار بگیرند.

• برندهای ملی

برندهای ملی به ویژگی‌های اصلی و ملی کشورهای خاص مربوط می‌شود. مثلاً همین‌که کشور آلمان را به نظم یا کشور چین را به تولیدات انبوه تشبیه می‌کنند، نوعی برندسازی ملی است.

• برندهای جهانی

وقتی یک فعالیت یا تولید خاص در سطح جهانی ارائه شود، باید نام یا طرحی انتخاب شود که برای همه مردم جهان قابل درک باشد و تنها مختص یک خطه یا کشور خاص نباشد.

چطور برند خود را ثبت کنیم؟

پس از شناخت انواع برند، حالا می‌خواهیم بدانیم ثبت برند چیست و چگونه می‌توانیم آن را انجام دهیم. گفته می‌شود که روند ثبت برند کمی زمان‌بر و اذیت‌کننده است؛ اما شما برای اینکه دچار اذیت یا سختی ثبت برند نشوید می‌توانید قبل از ثبت برندتان با افراد متخصص در این زمینه مشورت کنید و پس از آن به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنید.
آن‌گاه می‌بیند که ثبت برند شما به‌راحتی انجام می‌شود. مواد ۵۷۶ تا ۵۸۲ قانون تجارت ایران، مربوط به ثبت برند و نام تجاری در ایران است. در فصل مربوط به «اسم تجارتی» کتاب قانون تجارت ایران، کلیه مفاد و قوانین مربوط به ثبت یک اسم تجاری عنوان شده است. مراحل ثبت اسم تجاری شامل مراحل زیر است:

• تحویل اظهارنامه ثبت نام و علامت تجاری به اداره ثبت علائم تجاری
• مدارک لازم برای اشخاص حقیقی که می‌خواهند برند ثبت کنند شامل کپی شناسنامه، کپی کارت‌ملی، کپی مجوز فعالیت، پروانه‌ی بهره‌برداری، پروانه‌ی ساخت، جواز کسب یا کارت بازرگانی و یا هرگونه گواهی فعالیت صادره از نهادهای نظارتی و حاکمیتی دولتی است.
• مدارک لازم برای اشخاص حقوقی که می‌خواهند برند ثبت کنند شامل کپی شناسنامه، کپی کارت‌ملی، کپی روزنامه‌ی تاسیس و آخرین تغییرات شرکت، کپی مجوز فعالیت شامل جواز تاسیس، پروانه‌ی بهره‌برداری، پروانه‌ی ساخت، جواز کسب یا کارت بازرگانی و یا هر گونه گواهی فعالیت صادره از نهادهای نظارتی و حاکمیتی دولتی باشد.
• در صورتی که نشان تجاری شما شامل حروف لاتین باشد لازم است ابتدا اقدام به دریافت کارت بازرگانی کنید و سپس کپی آن را نیز همراه سایر مدارک تحویل دهید.
• بررسی نام برند و اشکال‌گیری آن توسط نهاد مربوطه و انجام اصلاحات لازم
• ترتیب یک آگهی تقاضا برای ثبت برند
• اگر شکایتی از طرف فرد حقیقی یا حقوقی مبنی برای تکراری بودن نام برند وجود نداشته باشد، برند ثبت می‌شود. (۳۱ روز زمان برای این ادعا در نظر گرفته می‌شود)
• ثبت هر بند تجاری به مدت ۱۰ سال اعتبار خواهد داشت و پس از این مدت باید تمدید اعتبار شود.
• در کل روند ثبت یک برند چند ماه زمان می‌برد و باید صبورانه مراحل مربوطه را طی کنید.
• برای ثبت برندهای جهانی یا بین‌المللی باید ابتدا برند را در کشور مبدأ ثبت کرده و سپس براساس معاهده مادرید نیز آن را به ثبت برسانید تا علاوه بر ایران در ۸۵ کشور دیگر جزو این معاهده هم اعتبار داشته باشد.

• برندهای مشهور جهان کدام‌ها هستند؟

  در جهان برندهای مشهور زیادی وجود دارد که در پی خدمات و محصولات ارزشمند خود، برترین ارزش‌های جهانی را ازآن خود کرده‌اند. از بین این برندهای مشهور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • برند اپل (Apple) – فعال در صنعت تکنولوژی – با ارزش 170 میلیارد دلار
  • برند گوگل (Google) – فعال در صنعت تکنولوژی – با ارزش 102 میلیارد دلار
  • برند مایکروسافت (MicroSoft) – فعال در صنعت تکنولوژی – با ارزش 87 میلیارد دلار
  • برند کوکا‌کولا (CocaCola) – فعال در صنعت نوشیدنی – با ارزش 56 میلیارد دلار
  • برند آمازون (Amazon) – فعال در صنعت تجارت الکترونیک – با ارزش 54 میلیارد دلار
  • برند دیزنی (Disney) – فعال در صنعت تولید فیلم و انیمیشن – با ارزش 43 میلیارد دلار
  • برند تویوتا (Toyota) – فعال در صنعت خودروسازی – با ارزش 42 میلیارد دلار
  • برند مک‌دونالد (Mcdonald’s) – فعال در صنعت رستوران – با ارزش 40 میلیارد دلار
  • برند سامسونگ (Samsung) – فعال در صنعت لوازم الکتریکی و الکترونیکی – با ارزش 38 میلیارد دلار
  • برند نایک (Nike) – فعال در صنعت تولید لوازم ورزشی – با ارزش 27 میلیارد دلار

• برندهای مشهور ایرانی کدام‌های هستند؟

  در داخل کشورمان نیز برخی برندهای مطرح، مشهور و خوش‌نام وجود دارند که از بین آن‌ها می‌توان به برندهای استیل البرز (فعال در تولید محصولات استیل و سینک ظرفشویی)، امرسان (فعال در تولید یخچال فریزر)، دینا (فعال در تولید مواد غذایی)، چرم مشهد (فعال در صنعت تولیدات چرمی)، نیک‌کالا (فعال در تولید لوازم خانگی)، هاکوپیان (فعال در عرصه پوشاک و مد)، کاله (فعال در زمینه تولید لبنیات)، میهن (فعال در زمینه تولید لبنیات)، ماهان‌ایرلاین (فعال در عرصه ناوگان هواپیمایی)، بانک پاسارگاد (فعال در زمینه بانداری) و …. اشاره کرد.
  سخن پایانی
  همانطور که مشاهده کردید، نام برندهای مشهور جهانی و ایرانی براساس معیارهای خاصی انتخاب شده‌اند. برخی از آن‌ها ویژگی‌های نامبرده در نام برند را رعایت کرده و برخی هم رعایت نکرده‌اند. می‌توان نتیجه گرفت اگر نام یک برند حتی مناسب هم انتخاب نشود اما معنی خوبی داشته باشد، می‌تواند در نهایت در کنار فعالیت‌های مفید و هوشمندانه عوامل دیگر به شهرت و ارزش بالایی برسد.