طبقه‌بندی علائم تجاری در واقع دسته‌بندی برندها بر اساس کالاها یا خدماتی است که تحت یک نام و نشان تجاری مشخص ارائه می‌شوند. طبقات برند بر مبنای شباهت‌ها و خصوصیات مشترک بین خدمات یا کالاهای گوناگون معین می‌شوند. این سیستم تقسیم‌بندی، چهارچوبی برای تعیین موقعیت برند است. در نتیجه، آگاهی از طبقه‌بندی برندهای تجاری برای ثبت برند ضروری است. کاربرد طبقات برند در حوزۀ تجارت برای متمایز شدن محصولات و کالاهای مختلف از یکدیگر است. در ایران نیز طبق مقررات مرکز مالکیت معنوی کشور، دسته‌بندی روشنی در این زمینه وجود دارد. تولیدکنندگان برای ثبت علامت تجاری خود باید اظهارنامه‌ای را خطاب به این مرکز پر کنند. لوگو و نوع تولیدات نیز باید ضمیمۀ این درخواست باشند. نکتۀ بسیار مهمی که هنگام درج طبقه کالا باید به آن توجه کرد، هماهنگی آن با قوانین جمهوری اسلامی ایران است. محصول شما باید در لیست طبقه‌بندی علامت‌های تجاری تعریف شده باشد و خدمات شما باید قابل ارائه در داخل کشور باشد. این پرسش در تمام فرم‌های ثبتی مطرح است و در نتیجه، همخوانی آنها با یکدیگر الزامی است.

طبقه‌بندی علائم تجاری در ایران

طبقه‌بندی برندها و علائم تجاری در ایران تفاوت چندانی با دیگر کشورهای جهان ندارد. در واقع طبقات برند در ایران بر اساس تقسیم‌بندی‌های بین‌المللی و متناسب با فضای کارآفرینی کشور شکل گرفته‌اند. در نتیجه، تمامی امور مربوط به ثبت برند کالا و خدمات بر مبنای دستورالعمل‌هایی مشترک انجام می‌گیرد. بنابراین برندهای لاتین نیز مشکلی برای ثبت ندارند. همچنین این فهرست مشترک موجب شده است که فعالان اقتصادی و مالکان صنعتی بتوانند به آسانی از پروتکل‌هایی جهانی مثل موافقت‌نامۀ ثبت برند مادرید استفاده کنند. گفتنی است که عناصر تصویری برند مانند آرم یا نشان تجاری نیز باید در درخواست شما درج شوند. همچنین توجه داشته باشید که اگر خدمات شما در چند طبقه مختلف قرار می‌گیرند، می‌توانید تمام آنها را تحت یک برند ثبت نمایید. در این موارد، ثبت تنها یک اظهارنامه کافی است. اداره مالکیت معنوی ایران بعد از حداکثر سی روز از تاریخ تحویل اظهارنامه، نتیجۀ کارشناسی خود را اعلام خواهد کرد. بررسی علامت تجاری شما و تطبیق آن با لیست طبقه‌بندی برند کالاها و محصولات از جمله وظایف این مرکز است.

افزایش طبقات برند

برای ثبت برند خدمات یا ثبت برند محصولات، باید از جدول طبقه‌بندی مشاغل ثبت برند کمک بگیرید. طبقه کالاها یا طبقه خدمات شما با مراجعه به این فهرست مشخص می‌شوند. همچنین هنگام تمدید علامت تجاری خود می‌توانید طبقه محصولتان را بر اساس جدیدترین ویرایش لیست طبقه‌بندی محصولات تغییر دهید. نحوه افزایش طبقات برند یا اضافه طبقات به این صورت است که اظهارنامه ثبت علائم تجاری را تکمیل و هزینه افزایش طبقه برند را پرداخت می‌کنید.

کاهش طبقات برند

نحوه کاهش طبقات برند نیز همانند افزایش آن است. با این تفاوت که کاهش طبقه برند هزینه‌ای ندارد. مالک علامت تجاری می‌تواند به همراه درخواست تمدید ثبت برند، درخواست جداگانه‌ای نیز برای تقلیل طبقه کالا یا خدمات خود بدهد. البته هر نوع تغییری در طبقات برند باید بر مبنای آخرین نسخۀ فهرست طبقه‌بندی علائم تجاری در ایران انجام بگیرد. گفتنی است که تمام این تغییرات اعم از کاهش یا افزایش طبقات کالا باید با هزینه مالک برند در روزنامه رسمی آگهی شود. 

لیست کامل طبقه‌بندی علائم تجاری

فهرست طبقات برند در ایران را مرکز مالکیت معنوی که زیرمجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و وابسته به قوه قضائیه ایران است تدوین می‌کند. هر گونه ثبت علائم تجاری اعم از نشان و لوگو و آرم و … باید بر اساس آیین‌نامۀ مصوب این مجموعه باشد. گفتنی است که این تقسیم‌بندی مورد تأیید دفتر بین‌المللی سازمان جهانی مالکیت معنوی WIPO نیز هست. لیست کامل طبقه‌بندی کالا‌ها، محصولات و خدمات بر اساس لیست تدوین‌شدۀ این مرکز به شرح زیر است:

لیست طبقات کالا

طبقه ۱٫ مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع، علوم، عکاسی و همچنین کشاورزی، باغبانی و جنگلبانی؛ رزین‌های مصنوعی پردازش‌نشده؛ پلاستیک‌های پردازش‌نشده؛ کودهای گیاهی؛ ترکیبات اطفاءحریق؛ مواد آبکاری و جوشکاری فلزات؛ مواد شیمیایی برای نگهداری مواد غذایی؛ مواد دباغی؛ چسب‌های صنعتی.

طبقه ۲٫ رنگ، روغن؛ جلا؛ لاک؛ مواد ضدزنگ‌زدگی و جلوگیری‌کننده از فاسد شدن چوب؛ مواد رنگی؛ مواد تثبیت رنگ، رزین یا صمغ‌های خام طبیعی؛ فلزات به صورت پودر یا ورق برای نقاشان ساختمان، چاپگرها و هنرمندان.

طبقه ۳٫ ترکیبات سفیدکننده و سایر مواد مخصوص شست‌وشوی لباس؛ مواد مخصوص تمیز کردن، براق کردن، لکه‌گیری و ساییدن؛ صابون؛ عطرها، روغن‌های اسانس، مواد آرایشی؛ لوسیون‌های مو؛ گرد و خمیردندان.

طبقه ۴٫ روغن‌ها و گریس‌های صنعتی؛ روان‌کننده‌ها، ترکیبات گردگیری، مرطوب کردن و جذب رطوبت؛ انواع سوخت (شامل سوخت موتور) و مواد روشنایی؛ انواع شمع و فتیلۀ چراغ.

طبقه ۵٫ مواد دارویی و بیطاری (دامپزشکی)؛ مواد بهداشتی برای مصارف پزشکی؛ مواد رژیمی برای مصارف پزشکی، غذای کودکان؛ انواع گچ شکسته‌بندی، لوازم زخم‌بندی؛ مواد پُرکردن دندان، موم دندان‌سازی؛ ضدعفونی‌کننده‌ها؛ مواد نابودکنندۀ حشرات موذی؛ قارچ‌کُش، مواد دفع نباتات هرزه.

طبقه ۶٫ فلزات عادی و آلیاژهای آنها؛ مواد ساختمانی فلزی؛ ساختمان‌های فلزی قابل حمل؛ مواد فلزی خطوط راه‌آهن؛ کابل و سیم‌های غیربرقی از جنس فلزات عادی؛ آهن‌آلات، اقلام کوچک فلزی؛ لوله و مجراهای فلزی؛ گاوصندوق؛ اجناس ساخته‌شده از فلزات عادی که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ سنگ‌های معدنی فلزات.

طبقه ۷٫ انواع ماشین و ماشین‌های افزار؛ انواع موتور (به استثنای موتور وسایل نقلیۀ زمینی)؛ قفل و بست، حلقه‌های اتصال قطعات ماشین‌ها و قطعات انتقال قوه (به غیر از اتصالات و اجزای انتقال قوۀ وسایل نقلیۀ زمینی)؛ لوازم و ابزار کشاورزی (به استثنای ابزارهای دستی)؛ ماشین جوجه‌کشی.

طبقه ۸٫ انواع ابزار و لوازم دستی (که با دست کار می‌کنند)؛ سرویس کارد و قاشق و چنگال، سلاح کمری، تیغ.

طبقه ۹٫ اسباب و آلات علمی، دریانوردی، مساحی (نقشه‌برداری)، عکاسی، سینمایی، بصری، وزن کردن، اندازه‌گیری، علامت دادن، کنترل و مراقبت (نظارت)، نجات و آموزش؛ اسباب و لوازم هدایت، قطع و وصل، تبدیل، ذخیره‌سازی، تنظیم یا کنترل جریان برق؛ آلات و اسباب ضبط، انتقال یا تکثیر صوت یا تصویر؛ اسباب ذخیرۀ اطلاعات مغناطیسی، دیسک‌های قابل ضبط؛ ماشین‌های فروش خودکار و مکانیسم دستگاه‌هایی که با سکه کار می‌کنند؛ صندوق‌های ثبت مبلغ دریافتی، ماشین‌های حساب، تجهیزات داده‌پردازی و رایانه‌ای؛ دستگاه آتش‌نشانی.

طبقه ۱۰٫ آلات و ابزار جراحی، پزشکی، دندان‌سازی و بیطاری (دامپزشکی)، اندام‌های مصنوعی، دندان و چشم مصنوعی؛ اقلام ارتوپدی؛ مواد بخیه‌زنی.

طبقه ۱۱٫ دستگاه‌های روشنایی، حرارتی، مواد بخار، طبخ، خنک کردن، تهویه، تأمین آب بهداشتی.

طبقه ۱۲٫ وسایل نقلیه، دستگاه‌های حمل و نقل زمینی، دریایی یا هوایی.

طبقه ۱۳٫ اسلحه گرم؛ مهمات و انواع پرتابه (از قبیل موشک، خمپاره و غیره)؛ مواد منفجره؛ مواد و وسایل آتش‌بازی.

طبقه ۱۴٫ فلزات گرانبها و آلیاژهای آن‌ها و کالاهایی که با فلزات گرانبها ساخته شده‌اند یا با آن‌ها روکش شده‌اند و در سایر طبقات ذکر نشده‌اند؛ جواهرات، سنگ‌های گرانبها؛ اسباب و لوازم ساعت‌سازی و زمان‌سنجی.

طبقه ۱۵٫ آلات موسیقی. (طبقات برند حوزه موسیقی)

طبقه ۱۶٫ کاغذ، مقوا و کالاهای ساخته‌شده از آن‌ها که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ مطالب چاپ‌شده، مواد صحافی؛ عکس؛ نوشت‌افزار؛ چسب برای مصارف تحریری یا خانگی؛ لوازم نقاشی؛ قلم‌موی نقاشی؛ ماشین تحریر و لوازم و ملزومات دفتری (به استثنای مبلمان)؛ مواد آموزشی و تدریس (به استثنای دستگاه‌ها)؛ مواد پلاستیکی برای بسته‌بندی (که در سایر طبقات ذکر نشده‌اند)؛ حروف و کلیشۀ چاپ.

طبقه ۱۷٫ لاستیک، کائوچو، صمغ، آزبست (پنبه نسوز)، میکا (سنگ طلق) و کالاهای ساخته‌شده از این مواد که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ پلاستیک دارای شکل و قالب خاص برای استفاده در تولید سایر کالاها؛ مواد بسته‌بندی، درپوش‌گذاری، انسداد و عایق‌بندی؛ لوله‌های قابل ارتجاع غیرفلزی.

طبقه ۱۸٫ چرم و چرم مصنوعی و کالاهای ساخته‌شده از آن‌ها که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ پوست حیوانات؛ چمدان، کیسه و کیف‌های مسافرتی؛ چتر، چتر آفتاب‌گیر و عصا؛ شلاق، یراق و زین و برگ.

طبقه ۱۹٫ مواد و مصالح ساختمانی (غیرفلزی)؛ لوله‌های غیرفلزی سخت و غیرقابل انعطاف برای استفاده در ساختمان؛ آسفالت، قیر و قطران؛ ساختمان‌های متحرک غیرفلزی؛ بناهای یادبود غیرفلزی.

طبقه ۲۰٫ مبلمان و اثاثیه، آینه، قاب عکس؛ کالاهای ساخته‌شده از چوب، چوب‌پنبه، نِی، حصیر، شاخ، استخوان، عاج، استخوان آروارۀ نهنگ، صدف، کهربا، صدف مروارید، کف دریا و بدل کلیۀ این مواد یا ساخته‌شده از پلاستیک (که در سایر طبقات ذکر نشده‌اند).

طبقه ۲۱٫ ظروف خانگی یا لوازم آشپزخانه (که از فلزات قیمتی ساخته یا روکش نشده‌اند)؛ شانه و ابر و اسفنج؛ انواع برس و قلم‌مو (به استثنای قلم‌موهای نقاشی)؛ مواد ساخت برس؛ لوازم نظافت و تمیزکاری؛ سیم ظرف‌شویی؛ شیشۀ کارشده یا نیمه‌کارشده (به استثنای شیشۀ مورد استفاده در ساختمان‌ها) شیشه‌آلات، اشیای ساخته‌شده از چینی و سفال که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند.

طبقه ۲۲٫ طناب، ریسمان، تور، چادر، سایبان، برزنت (تارپولین)، بادبان و شراع، کیسه و گونی که در طبقات دیگر ذکر نشده است؛ مواد لایی و لایه‌گذاری و پوشال (به استثنای لاستیک و پلاستیک)؛ مواد خام لیفی برای نساجی.

طبقه ۲۳٫ انواع نخ و رشته برای مصارف پارچه‌بافی و نساجی.

طبقه ۲۴٫ محصولات نساجی و پارچه‌ای که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ انواع روتختی و رومیزی.

طبقه ۲۵٫ انواع لباس و پوشاک، پاپوش (کفش) و پوشش سر.

طبقه ۲۶٫ انواع توری و قلاب‌دوزی، روبان، بند (نوار) حاشیه و قیطان؛ دکمه، قزن قفلی، سنجاق و سوزن ته‌گرد؛ گل‌های مصنوعی.

طبقه ۲۷٫ انواع فرش، قالیچه، حصیر و زیرانداز، لینولئوم و سایر کف‌پوش‌ها، آویزهای دیواری (غیرپارچه‌ای).

طبقه ۲۸٫ انواع بازی و اسباب‌بازی؛ لوازم ورزشی و ژیمناستیک که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ تزئینات درخت کریسمس.

طبقه ۲۹٫ گوشت، گوشت ماهی، گوشت طیور و شکار؛ عصارۀ گوشت؛ سبزیجات و میوه‌جات به صورت کنسرو، خشک‌شده و پخته‌شده؛ انواع ژله، مربا و کمپوت؛ تخم‌مرغ، شیر و محصولات لبنی؛ روغن‌ها و چربی‌های خوراکی.

طبقه ۳۰٫ قهوه، چای، کاکائو، شکر، برنج، نشاسته کاسار یا مانیوک (تاپیوکا)، نشاسته نخل خرما (ساگو)، بدل قهوه؛ آرد و فراورده‌های تهیه‌شده از غلات، نان، نان شیرینی، شیرینی‌جات، شیرینی یخی؛ عسل، ملاس یا شیره قند؛ مایه خمیر، گرد مخصوص شیرینی‌پزی یا پخت نان؛ نمک، خردل؛ سرکه، انواع سس (چاشنی) ادویه‌جات، یخ.

طبقه ۳۱٫ محصولات کشاورزی، باغداری و جنگلبانی و دانه‌هایی که در طبقات دیگر ذکر نشده‌اند؛ حیوانات زنده؛ میوه و سبزیجات تازه؛ بذر؛ گیاهان و گل‌های طبیعی؛ غذای حیوانات؛ مالت (جو سبز خشک‌شده).

طبقه ۳۲٫ ماءالشعیر؛ آب‌های معدنی و گازدار و سایر نوشیدنی‌های غیرالکلی؛ آبمیوه و شربت‌های میوه‌ای؛ شربت و ترکیبات مخصوص ساخت نوشابه.

طبقه ۳۳٫ این طبقه کالا مربوط به طبقه‌بندی بین‌المللی علائم تجاری و صنعتی مشهور به اتحادیه پاریس است. با اینکه این بند در لیست طبقات کالا در ایران ذکر شده است، ثبت برند برای این محصولات در ایران امکان‌پذیر نیست.

طبقه ۳۴٫ تنباکو، لوازم تدخین؛ کبریت.

لیست طبقات خدمات

طبقه ۳۵٫ تبلیغات؛ مدیریت تجاری؛ امور اداری تجارت؛ کارهای دفتری و اداری.

طبقه ۳۶٫ بیمه؛ امور مالی؛ امور پولی؛ امور مربوط به معاملات املاک و مستغلات.

طبقه ۳۷٫ ساختمان‌سازی؛ تعمیر و بازسازی؛ خدمات نصب.

طبقه ۳۸٫ مخابرات از راه دور.

طبقه ۳۹٫ حمل و نقل؛ بسته‌بندی و نگهداری کالاها؛ تهیۀ مقدمات و ترتیب دادن مسافرت‌ها. (طبقات برند حوزۀ گردشگری)

طبقه ۴۰٫ بهسازی و عمل‌آوری مواد.

طبقه ۴۱٫ آموزش و پرورش؛ دوره‌های کارآموزی و تعلیمی؛ تفریح و سرگرمی؛ فعالیت‌های ورزشی و فرهنگی.

طبقه ۴۲٫ خدمات علمی و فناوری و تحقیق و پژوهش و طراحی در این زمینه؛ خدمات تجزیه و تحلیل و تحقیقات صنعتی؛ طراحی و توسعۀ نرم‌افزار و سخت‌افزارهای رایانه‌ای (کامپیوتر).

طبقه ۴۳٫ خدمات عرضۀ اغذیه و نوشابه؛ تأمین مسکن و محل اقامت موقت.

طبقه ۴۴٫ خدمات پزشکی؛ خدمات بیطاری (دامپزشکی)؛ مراقبت‌های بهداشتی و زیبایی برای انسان‌ها یا حیوانات؛ خدمات کشاورزی، باغداری و جنگلداری.

طبقه ۴۵٫ خدمات شخصی یا اجتماعی که توسط دیگران برای رفع نیازهای افراد ارائه می‌شوند؛ خدمات امنیتی برای محافظت از افراد، اموال و دارایی‌ها؛ خدمات حقوقی. (طبقه‌بندی علائم تجاری در حوزه ثبت برند)