الزامات مهم ثبت علائم تجاری برای تاجرین و شرکت ها چیست؟

همیشه یکی از مشکلات اصلی در رابطه میان شرکت‌ها و مشتریان، نبود یک زبان مشترک بود. وجود یکی زبان مشترک می‌تواند راه‌گشای کار باشد و مصرف‌کنندگان و مشتریان را از سردرگمی خلاص کند.
متاسفانه در کشور ما واژه‌های بسیاری خصوصا در حوزه بازاریابی و تجارت، به اشتباه مورد استفاده قرار می‌گیرند و حتی مدیران و شرکت‌ها برخی ازاین واژه‌ها را به اشتباه استفاده می‌کنند. واژه‌هایی مانند برند و نام تجاری از این مثال هستند.
همه ما واژه برند را بسیار شنیده‌ایم. معمولا می‌شنویم کالاهایی چون پوشاک و یا لوازم الکترونیکی که از محبوبیت بالایی برخوردار هستند و مردم حاضر هستند برای این اجناس هزینه کنند. این دسته از اجناس برند هستند. همه ما در تبلیغات سینه به سینه بارها شنیده‌ایم که از برندی خاص خرید کنید چون کیفیت بالایی دارد.

نام تجاری چیست

نام تجاری در واقع  آن اسم، عبارت یا اصطلاحی است که شخص برای کالا یا خدمات خود انتخاب می‌کند. این نام تجاری کاری می‌کند که مشتریان با شنیدن آن سریعا به یاد کالاها یا خدمات آن می‌افتند. تعریف دیگر نام تجاری این است که اسم یا عنوانی‌که معرف و مخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
بر اساس مواد مشخص شده در قانون استفاده از علائم تجاری برای تاجران جزو موارد اختیاری است. و حق استعمال انحصاری علامت تجاری از آن شخصی است که علامت را در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت رسانیده باشد. از طرف دیگر می‌توان گفت که علامتی که ثبت شده باشد توسط دیگر تاجران نمی‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و از این دیدگاه الزام خاصی را برای سایر تجار به وجود می‌آورد.
مالک علامت تجاری ثبت شده می‌تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مرتکب عملی گردد که عادتاَ منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد در دادگاه اقامه دعوی نماید.
مرجع ثبت علامت تجاری و اختراعات ، ” اداره کل مالکیت صنعتی ” است. ثبت کلیه علائم مزبور و اختراعات فقط در همین اداره به عمل می‌آید.
طبق ماده ۹ قانون ثبت علائم و اختراعات: “در موارد ذیل متصدی شعبه مذکور در ماده ۶ تقاضای ثبت را رد خواهد کرد :

• در صورتیکه علامت، مخالف مقررات قانون باشد.
• در صورتیکه علامت قبلا به اسم دیگری ثبت شده و یا شباهت علامت با علامت دیگری که ثبت شده است به اندازه‌ای باشد که مصرف کنندگان عادی یعنی اشخاصی را که اطلاعات مخصوصی ندارند به اشتباه بی‌اندازد.

علائم ممنوع برای الزامات مهم ثبت علائم تجاری

با رجوع دیگر مواد قانونی درمییابیم که الزاماتی برای ثبت علائم تجاری وجود دارد، اختیار نمودن برخی علائم به عنوان علامت تجاری و یا قراردادن آن را به عنوان یکی از اجزاء علامت تجاری، منع می کند که موضوع برخی از آن‌ها در حال حاضر منتفی است و بقیه عبارتند از:

• پرچم مملکتی و هر پرچم دیگری که دولت ایران استعمال آن را به عنوان علامت تجاری منع کند. نشان ها و انگ ها )علامات ) دولتی. ( وزارت امور خارجه، نمونه‌هایی از پرچم کشورهای مختلف را به اداره ثبت علائم و اختراعات می‌فرستد تا از ثبت علائمی که مانند آن‌‌ها باشد خودداری شود ).
• کلمات یا عباراتی که تصور انتساب به مقامات رسمی ایران را موجب شود.
• علامت موسسات رسمی، مانند هلال‌احمر و نظایر آن.
• علائمی که مخل انتظامات عمومی یا منافی عفت باشد

الزامات مهم ثبت علائم تجاری

همان‌طور که گفته شد، موسسات تجاری جز در مواردی که دولت آن را الزامی کند، اجباری به ثبت علامت تجاری ندارند. ولی حق استعمال انحصاری علامت برای آن‌ها مشروط و منوط به ثبت آن علامت است به این معنی که اشخاصی که علامت خود را به ثبت نرسانند نمی‌توانند از استفاده اشخاص دیگر از آن علامت جلوگیری کنند.
به‌موجب مصوبه سوم اردیبهشت ۱۳۲۸ هیاًت وزیران، ثبت علائم برای هر یک از این موارد اجباری است :

• داروهای اختصاصی مورد استفاده طبی
• مواد غذایی که در لفاف و ظروف مخصوص عرضه می‌شوند.
• آب‌های گازدار
• لوازم آرایش که برای استعمال مستقیم بر روی پوست انسان به‌کار می‌رود.

الف- اسم تجارتی و نشانی سازنده جنس با قید کشور مبدا
ب- شماره ثبت علامت در ایران

مجازات‌ها در حوزه الزامات مهم ثبت علائم تجاری

به‌موجب قانون مجازات اسلامی، اشخاص ذیل به حبس تا شش ماه محکوم خواهند شد :

• کسانی که علامت تجاری اجباری را در روی محصولی که اجبارا باید دارای آن علامت باشد، استعمال نکنند.
• کسانی که عالما محصولی را به معرض فروش گداشته یا بفروشند، که دارای علامتی نباشند که برای آن محصول اجباری است.

لازم به توضیح می‌باشد که موسسات تجاری، صنعتی و کشاورزی ثبت شده در خارج از کشور نیز بر اسا ماده ۴ قانون ثبت علائم و اختراعات به شرط رعایت موارد ذیل می‌توانند از مزایای این قانون بهره‌مند گردند :

• علائم تجاری خود را به‌موجب مقررات این قانون در ایران به ثبت برسانند.
• کشور محل اقامت موسسه یا شرکت مذکور، به‌موجب عهدنامه و یا قوانین داخلی خود از علائم تجاری ایران حمایت کند.

در ادامه باید به موارد قانونی خاصی اشاره کنیم، ولی برای ساده تر بیان کردن موضوع باید گفت که . ایران طبق مصوبات سالیان گذشته به اتحادیه بین المللی پاریس ملحق شده است.  در واقع کلیه کشورهایی که به اتحادیه بین‌المللی پاریس ملحق شده اند مکلفند از ثبت علائم و اختراعات اتباع و ساکنین دیگر کشورهای عضو اتحادیه مذکور، حمایت نمایند.
علامتی که ثبت شده باشند، از تاریخ تسلیم اظهارنامه حمایت خواهند شد و مدت اعتبار علامت ثبت شده، ده سال است. ولی صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او، می‌تواند ثبت علامت را تا شش ماه پس از انقضای مدت اعتبار آن، هر ده سال یک بار تجدید نماید. در این صورت حق استعمال انحصاری ده سال، با صاحب علامت خواهد بود و به همین طریق، هر تجدید ثبت، حق مزبور را برای ده سال دیگر تضمین می‌نماید. تقاضای تجدید ثبت علامت، باید در دو نسخه تنظیم و به امضای صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او برسد و نمونه علامت در روی آن الصاق شود.

نکات مهم در خصوص الزامات مهم ثبت علائم تجاری

• علائم تجاری از زمره مایه‌های تجاری است و به همین دلیل، قابل نقل و انتقال است. نقل و انتقال علامت تجاری وقتی معتبر است که موافق مقررات قانون، به ثبت رسیده باشد.
• شما می‌توانید برند خود را هم به صورت شخصی (حقیقی) و یا شرکتی (حقوقی ) ثبت کنید و در هر صورت شما، شماره ثبت مخصوص به خود را دریافت می کنید. شایان ذکر است برند حقیقی و حقوقی از لحاظ اعتبار با هم تفاوتی ندارند و از یک میزان اعتبار برخوردارند .
• برای ثبت برند، تاریخ تقاضای ثبت آن هم بسیار مهم است. اگر یک علامت تجاری هم زمان دو متقاضی برای ثبت داشته باشد، متقاضی‌ای که تاریخ تقاضای آن ارجحیت داشته باشد اجازه به ثبت رساندن آن را دارد.
• ثبت برند یا نام تجاری می‌تواند به فارسی باشد و یا به لاتین و یا به هر دو شکل انجام شود، ولی متقاضیانی که می‌خواهند علامت یا نام تجاری را به صورت لاتین نیز ثبت کنند، الزاماَ باید کارت بازرگانی داشته باشند.
• برند هیچ گونه مالیاتی ندارد و طبق قانون اداره مالکیت‌های صنعتی ثبت برند معاف از مالیات می‌باشد.

• شما با داشتن کارت بازرگانی شخصی (حقیقی) می‌توانید ۳ برند تجاری و با کارت بازرگانی شرکتی (حقوقی) می‌توانید ۱۰ برند تجاری را ثبت نمایید.

• برند تجاری شما در کنار یک شکل یا لوگو قابل ثبت می‌باشد. لوگو شکل انتخاب شده برای محصول با آن ارائه می‌شود. از طریق لوگو می‌توان تاثیر بیشتری در ذهن مخاطب برجای گذاشت.
• به‌موجب قانون، علاماتی که ثبت شده باشند، از تاریخ تسلیم اظهارنامه، حمایت خواهند شد و مدت اعتبار علامت ثبت شده، ده سال است.
• هرگاه در موقع تجدید ثبت، تغییری در علامت داده شود، مقررات مربوط به تغییرات از هر حیث باید کاملاَ رعایت گردد. تجدید ثبت در صورتی که تغییری در علامت داده نشده باشد. محتاج به آگهی نیست. هرگاه مدت اعتبار علامت منقضی شده باشد، ثبت آن از طرف صاحب علامت یا دیگران، تابع کلیه مقررات و تشریفات مربوط به ثبت علائم خواهد بود. اشخاص ذی‌نفع می‌توانند در ظرف سی روز از تاریخ نشر آگهی مربوط، اعتراض خود را تسلیم نمایند.
• صدور گواهی ثبت علامت تجاری یا برند از اداره مالکیت صنعتی به منزله صدور یک سند معتبر است که امتیازات گوناگونی را برای مالک خود به همراه می‌آورد.