پسته ارزآورترین محصول صادراتی کشاورزی ایران بوده و بیش از ۹۶ درصد زعفران مصرفی دنیا از طریق کشورمان تامین می شود؛بطوریکه میزان مصرف زعفران تولیدی کشور در بازارهای جهانی ۳۰۰ تن است و با این میزان تولید، ایران می‌تواند تنها تأمین‌کننده این محصول باشد.

با توجه به میزان تولید و عرضه این دو محصول ایرانی در بازارهای جهانی، یکی از برنامه های دولت یازدهم در برنامه های ۱۰۰ روز ۱۰۰ اقدام، ساماندهی بازار و برندسازی پسته و زعفران بود.
بطوریکه وزارت اقتصاد دولت قبل طی گزارشی در برنامه های ۱۰۰ روزه خود آورده بود، ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان پسته و زعفران در دنیا شناخته می شود، در حال حاضر کشورمان به تنهایی بیش از ۹۶ درصد زعفران و ۴۰ درصد از کل تولید جهانی پسته را تولید می‌کند و با این میزان تولید و صادرات، محصول پسته بعد از صنایع گاز و پتروشیمی و فرش مهم ترین محصول در سبد صادرات غیر نفتی ایران محسوب می شود.
در نتیجه به دلیل حجم بالای تولید پسته و زعفران، ساماندهی این محصولات در داخل کشور، برندینگ و گرفتن بازار جهانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در همین راستا، به منظور تنظیم بازار و حضور فعال در بازار جهانی این محصولات، وزارت امور اقتصادی و دارایی به این نتیجه رسید که ۵ متغیر مهم اثرگذار در تقاضا یعنی محصول، قیمت، کانال های توزیع، بسته بندی و تبلیغات را مدیریت کند، چرا که بازار زعفران و پسته در کشور ما مبتنی بر خرده فروشی است و باید منسجم و از استانداردهای روز بهره مند شود.
به همین منظور کارشناسان اقتصادی بر این عقیده اند که پسته و زعفران به دلیل بازار نقدی روان، استانداردپذیری، وجود انبارهای مناسب جهت نگه داری آن، قابلیت نگه داری در مدت زمان معین و وجود مازاد عرضه، قابلیت معامله در قالب معاملات فیزیکی و گواهی سپرده کالایی می تواند در بورس جایگاه ویژه ای داشته باشد.


در همین راستا، در روزهای اخیر بورس کالای ایران و ستاد عالی پسته استان کرمان با همکاری بانک کشاورزی در راستای راه اندازی هر چه سریع تر بازار پسته گام برداشته و در خصوص راه اندازی صندوق های سرمایه گذاری کالایی و معاملات گواهی سپرده کالایی در راستای ساماندهی بازار این محصول و هدفمند شدن و متمرکز شدن صادرات آن اقداماتی به عمل آورده اند.
در همین ارتباط، سید ناصر موسوی لارگانی نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با میزان، در خصوص عرضه دو محصول زعفران و پسته ایرانی در بورس اظهار کرد: بخش کشاورزی ایران در چند محصول در دنیا نمونه بوده که زعفران و پسته جزو آنهاست. از این رو اگر برای عرضه این محصولات در بازارهای جهانی به صورت متمرکز و یکپارچه عمل کنیم، می توان با عرضه در بورس درآمدهای ارزی وابسته به بخش کشاورزی را توسعه دهیم.
وی ضمن بیان اینکه با عرضه محصولات در بازار سرمایه می توان به برندسازی پسته و زعفران ایرانی در بازارهای جهانی دست یافت، تاکید کرد: در حال حاضر زعفران تولیدی کشاورزان ایرانی با برند کشورهای دیگر به اروپا صادر می شود. اما اگر با عرضه متمرکز از طریق بورس بتوان این محصولات را با برند خاصی صادر کرده و در بخش بسته بندی نیز بهتر عمل کنیم، نتیجه مطلوب تری حاصل می شود.

نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه افزود: ورود بورس کالای ایران به عرضه پسته و زعفران و همچنین سایر محصولات حوزه کشاورزی می توان تحول بزرگی در صادرات غیرنفتی کشور ایجاد کرده و نه تنها به توسعه بخش کشاورزی، بلکه رشد اقتصادی را نیز به همراه داشته باشد.
موسوی لارگانی عرضه در بورس ایران را در افزایش کیفیت محصولات کشاورزی موثر دانست و گفت: در راستای گسترش فرآیند عرضه محصولات کشاورزی در گام نخست جهار کشاورزی باید در بخش آموزش و فرهنگ سازی وارد عمل شده و برای کشاورزان اطلاع رسانی موثرتری را به اجرا درآورد.
وی افزود: در حال حاضر به دلیل عدم انسجام فرآیند صادرات محصولات کشاورزی، برخی محصولات ما به روسیه صادر شده و به دلیل عدم برخورداری از کیفیت لازم به کشور مرجوع شده است و چنین رویدادی برای کشور ما مطلوبیت نداشته و در بازارهای جهانی اعتماد به محصولات ما را از بین می برد. نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به لزوم ارزیابی دقیق تر در بخش کشاورزی از بابت کیفیت و نوع بذر، سموم مصرفی، نوع کود و سایر ویژگی های کیفی موثر بر محصولات تاکید کرد و گفت: باید این ارزیابی صورت گیرد که چرا بازارهای جهانی و سایر کشورها خواهان مصرف محصولات ما نیستند. در این زمینه نکته مهم این است که بورس کالا با در نظر گرفتن استانداردهای لازم و ارزیابی کیفیت محصولات می تواند در افزایش و اعتباربخشی به صادرات محصولات تولیدی کشور موثر واقع شود.
موسوی لارگانی از امکان تامین مالی کشاورزان و وصول پول آنها از طریق عرضه در بورس سخن گفت و افزود: چنانچه خود کشاورزان بتوانند از فضای ابزارهای نوین مالی آن استفاده کنند، می توانند تامین مالی بهتر و کم هزینه تری داشته باشند و ضمن افزایش کیفیت محصولت خود به سود بیشتری نیز دست یابند.