تنهایی اغلب مواقع حس بدی را به افراد القا می‌کند. در واقع تنهایی یک حالت ذهنی است. به عقیده محققان تنهایی یعنی فرد بیش از یک بار در هفته احساس تنهایی کند.
تنهایی باعث می‌شود افراد احساس پوچی کنند. افرادی که تنها هستند غالباً تمایل به ارتباط انسانی دارند، اما وضعیت روانی آن‌ها ایجاد ارتباط با افراد دیگر را دشوارتر می‌کند. تنهایی از نظر بسیاری از کارشناسان لزوماً تنها بودن نیست. در عوض، اگر احساس تنها بودن و گوشه‌گیری می‌کنید، اینگونه است که تنهایی در وضعیت روحی شما به وجود آمده است.
به عنوان مثال، یک دانشجوی سال اولی را در نظر بگیرید که با وجود محاصره توسط هم اتاقی‌ها و سایر همسالان خود ممکن است احساس تنهایی کند. سربازی که تازه اعزام شده، علی‌رغم اینکه دائماً توسط سایر اعضای نظامی احاطه شده باشد، احساس تنهایی کند.
کارشناسان عقیده دارند که ارتباطات اجتماعی فواید زیادی برای انسان‌ها داشته و با امنیت خاطر، بهبود انعطاف‌پذیری در مقابل استرس و حتی زندگی بهتر در ارتباط است. از طرف دیگر آدم‌ها خلوت کردن را با تنهایی یکسان می‌دانند. تحقیقات نشان داده‌اند که انزوای اجتماعی و تنهایی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، چاقی، اضطراب، افسردگی، بیماری آلزایمر، فشارخون بالا و حتی مرگ زودهنگام را افزایش می‌دهد.
اما تحقیقات به نحو فزاینده‌ای فوایدی را برای کارهایی که در خلوت خودتان انجام می‌دهید یافته‌اند. برای نمونه این‌که تنها باشید و کارهایی را با سرعت و به شیوه خودتان انجام دهید که از آن‌ها لذت می‌برید. با انجام دادن برخی امور به‌صورت انفرادی می‌توانید بیشتر خودتان را بشناسید و تجربیات خود را در زندگیتان انعکاس دهید.

چه عواملی باعث تنهایی می‌شود؟

تنهایی دلایل مختلفی دارد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. افراد همیشه متوجه نمی‌شوند که چرا احساس تنهایی می‌کنند. برای برخی از افراد، برخی از وقایع زندگی ممکن است باعث شود که احساس تنهایی کنند، مانند:

• تجربه یک سوگ
• از بین رفتن رابطه
• بازنشستگی و از دست دادن ارتباط اجتماعی که در محل کار داشتند
• تغییر شغل و احساس جدا بودن از همکاران خود
• شروع دانشگاه
• نقل مکان به یک منطقه یا کشور جدید بدون خانواده، دوستان یا شبکه‌های اجتماعی
• برخی از افراد احساس می‌کنند که در بعضی از مواقع سال مانند حوالی کریسمس احساس تنهایی می‌کنند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که در شرایط خاصی زندگی می‌کنند یا به گروه‌های خاصی تعلق دارند، در برابر تنهایی بیشتر آسیب‌پذیر هستند. به‌عنوان مثال، اگر:

• هیچ دوست و خانواده‌ای نداشته باشند
• از خانواده‌شان دور باشند
• والد تنها هستند یا از شخص دیگری مراقبت می‌کنند – ممکن است حفظ زندگی اجتماعی برای آن‌هاسخت باشد
• به گروه‌های اقلیت تعلق دارند و در منطقه‌ای جدا از اقلیت خود زندگی می‌کنند
• به دلیل مشکلات حرکتی یا کمبود پول از فعالیت‌های اجتماعی کنار گذاشته می‌شوند
• به دلیل معلولیت یا مشکل سلامتی طولانی مدت، از جمله مشکلات بهداشت روان، تبعیض را تجربه کنند
• به دلیل جنسیت، نژاد یا گرایش جنسی، تبعیض را تجربه کنند
• سو استفاده جنسی یا جسمی را تجربه کرده اند. در این حالت ممکن است ایجاد روابط نزدیک با افراد دیگر دشوار باشد.

فکر کردن در مورد آنچه باعث می‌شود احساس تنهایی کنید ممکن است به شما کمک کند راهی برای احساس بهتر پیدا کنید.

خلوت کردن در برابر تنهایی

تحقیقات زیادی وجود دارد که ادعا می‌کنند تنها بودن و انزوای اجتماعی منجر به سقوط روان‌شناختی انسان‌ها می‌شود.
همچنین مستندات بسیار زیادی وجود دارد که نشان‌دهنده‌ این مطلب است که اگر انسان مدت زمان مشخصی تنها بماند، این تنهایی زندگی او را به خطر می‌اندازد. علاوه بر آن این تحقیق نشان می‌دهد که بهتر است فقط برخی از امور را خودتان به ‌تنهایی، بدون حواس‌پرتی و بدون فکر کردن به عقاید و تأثیرات دیگران انجام دهید.
بااین‌حال که انسان‌ها ممکن است از انزوا بترسند، تحقیقات نشان داده‌اند که کسانی هستند که واقعاً انزوا را جستجو می‌کنند و آن را به بودن با دیگران ترجیح می‌دهند. به‌طور کلی آرزوی شما برای خلوت کردن به‌شدت از شخصیت شما سرچشمه می‌گیرد.
نظر شما درباره تنها بودن، تعیین‌کننده‌ این مطلب است که آیا خلوت کردن بر رفاه حال شما تأثیر مثبت دارد یا منفی. درحالی‌که برون‌گراها اغلب خلوت را دوست ندارند، بسیاری از درون‌گراها آن را ترجیح می‌دهند. البته تنها به این خاطر که شما درون‌گرا هستید، به این معنی نیست که می‌خواهید همیشه با خودتان خلوت کنید. حتی بسیاری از افراد درون‌گرا نیز نیازمند شبکه حمایتی و ارتباط اجتماعی هستند.
برونگرا بودن نیز الزاماً به این معنا نیست که قادر نیستید از بودن با خود و تنهایی لذت ببرید. حتی اگر شما به‌طور طبیعی ترجیح می‌دهید که در کنار دیگر افراد باشید و در مکان‌های شلوغ حضور داشته باشید، می‌توانید بیاموزید که چگونه از زمانی که به خودتان اختصاص می‌دهید لذت ببرید.
بسیار مهم است که بدانید و به یاد داشته باشید که خلوت کردن با خود و تنهایی دو چیز متفاوت است. تنهایی یعنی انزوای اجتماعی و زمانی رخ می‌دهد که نیاز به ارتباط اجتماعی نیز وجود داشته باشد. درحالی‌که خلوت کردن به این معنی است که «با وجود روابط اجتماعی عادی» زمانی برای خودتان باشید.
وقتی خلوت کردن مفید است که:
• داوطلبانه باشد
• روابط اجتماعی مثبت را حفظ کند
• هر وقت اراده کردید بتوانید به گروه‌های اجتماعی بازگردید
• درباره وقت صرف کردن به‌ تنهایی و در خلوت احساس خوبی داشته باشید
خلوت کردن در برخی مواقع می‌تواند شما را شاداب‌تر نماید، «مواقعی که خلوت کردن، انتخاب شما باشد و از آن لذت ببرید».
خلوت کردن زمانی زیان‌بار است که برای شما حکم تنبیه را داشته باشد یا شما حس کنید که از ارتباطات اجتماعی محروم شده‌اید.

فواید تنها بودن

بیشتر تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که انزوای اجتماعی عوارضی بسیار جدی، هم بر روی سلامت جسم و هم سلامت روح دارد؛ اما در عین حال فواید متعددی نیز برای گذراندن زمان با خودتان گزارش شده است؛ اما این خلوت کردن زمانی مؤثر است که میان آن و ارتباطات اجتماعی شما تعادل برقرار کنید.

۱٫ باعث تقویت تمرکز و حافظه می‌شود

زمانی که مشغول انجام کار گروهی هستید، این امکان وجود دارد که تلاش کمتری را برای حفظ اطلاعات اعمال کنید، زیرا شما فکر می‌کنید هم‌گروهی‌هایتان شکاف را پر می‌کنند، پدیده‌ای که به‌عنوان «کم‌کاری اجتماعی» شناخته شده است. فعالیت‌های انفرادی به شما کمک می‌کنند که توجهتان را بر روی موضوعی خاص متمرکز کنید و حافظه خود را تقویت نمایید.
در مطالعه‌ای که در مجله روانشناسی «بولتن» منتشر شد، محققان در علم روانشناسی دریافتند: افرادی که به کار گروهی می‌پردازند نسبت به افرادی که به‌صورت انفرادی فعالیت می‌کنند، در یادآوری اطلاعات عملکرد ضعیف‌تری دارند.

۲٫ به علایق خودتان اولویت می‌دهید

خلوت کردن فرصتی برای تمرکز بر روی علایقتان فراهم می‌کند. همچنین به رشد شخصیتی شما کمک می‌کند و این امکان را برایتان فراهم می‌کند که خود را بشناسید. وقتی شما در میان جمع هستید ممکن است ایده‌ها و احساسات خود را کنار بگذارید و خواسته‌ها و نیازهای دوستان و فامیل را در نظر بگیرید. وقت گذراندن با خود، به شما این فرصت منتقدانه را می‌دهد که آزادانه و خلاقانه انتخاب کنید و نگران طرز فکر دیگران نباشید.

۳٫ خلاقیت شما تقویت می‌شود

بارش ایده‌ها در گروه به‌عنوان یکی از بهترین راه‌ها برای تولید ایده‌های جدید شناخته شده است، اما تحقیقات به این نتیجه رسیدند که افراد در بیشتر مواقع زمانی بهتر بر مشکلات سخت فائق می‌آیند که تنهایی کار کنند. افراد در کار گروهی بیشتر تلاششان صرف اجماع و مطابقت با جمع است، درحالی‌که در کار انفرادی فرد بدون فشار مضاعف به نوآوری دست می‌یابد.

۴٫ روابط شما تقویت می‌شوند

روابط زمانی بیشتر تقویت می‌شوند که هر شخص برای خودش وقت بگذارد. این رابطه می‌تواند یک دوستی ساده باشد. این ضرب‌المثل قدیمی ممکن است درست باشد: دوری باعث علاقه‌مندی می‌شود (دوری و دوستی).
مطالعه‌ای که در یکی از مجله‌های روانشناسی انگلیسی منتشر شده نشان داده که افراد باهوش احساس رضایت کمتری از وقتی‌که با دوستان خود می‌گذراند، دارند.
داشتن دوستی و سیستم حمایتی اجتماعی قوی برای سلامت روح و بهزیستی انسان مهم است، اما استراحت کردن و خلوت کردن در بعضی زمان‌ها باعث می‌شود شما قدر روابط خود را بیشتر بدانید.

۵٫ بهره‌وری شما در کارها افزایش می‌یابد

باوجود این‌که کار گروهی منجر به بهبود نوآوری می‌شود، اما می‌تواند منحرف‌کننده نیز باشد. حتی نشان داده شده است که تلاش برای تمرکز بر بیش از یک مورد در یک لحظه موجب کاهش بهره‌وری به‌طور کلی می‌شود؛ بنابراین حتی اگر نمی‌توانید به‌صورت انفرادی و تنهای تنها فعالیت کنید، بهتر است با تمرکز بر یک وظیفه در یک لحظه عوامل کاهش بهره‌وری را از بین ببرید.

۶٫ همدلی شما با دیگران افزایش می‌یابد

تحقیقات نشان می‌دهند که خلوت کردن می‌تواند باعث شود که با اطرافیانتان همدلی بیشتری داشته باشید. وقتی تکنولوژی، چگونگی تنها بودن افراد را دگرگون کرده است، خلوت کردن دیگر امر ساده‌ای به نظر نمی‌رسد. باوجود تکنولوژی حتی زمانی که تنها و در خلوت خود هستید، ممکن است هرگز از برقراری ارتباط با دیگران فاصله نگیرید. این فناوری‌ها در قالب متن، پیام مستقیم، یا توییتر هستند.
به همین دلیل حتی در مواردی که قادر نیستید زمانی را کاملاً برای خود اختصاص دهید، قطع ارتباط با رسانه‌های اجتماعی (حتی برای زمانی اندک) می‌تواند مفید باشد. در یک تحقیق محققان دریافتند که وقتی نوجوانان و جوانان، پنج روز بدون ابزارهای ارتباط جمعی بودند، توانستند توانایی خود را برای تفسیر احساسات و حالات چهره بهبود بخشند.
فقط مواظب باشید و اجازه ندهید که دوره‌های تنهایی به انزوای اجتماعی بدل شوند. تحقیقات دریافتند که انزوای اجتماعی با کاهش همدلی در بین انسان‌ها ارتباط دارد.

چگونه خلوت کنیم

اگر شما اغلب در جمع دوستان و خانواده هستید یا حتی ترجیح می‌دهید در میان غریبه‌ها باشید، بهتر است بیاموزید که از سرگرمی‌هایی استقبال کنید که بعضی وقت‌ها به‌صورت انفرادی انجام می‌شود.
• برنامه‌ریزی کنید: بهترین اوقات شما در خلوت اغلب وقتی رقم می‌خورد که زمان خاصی را برای خود کنار بگذارید.
خلوت‌گزینی نباید به معنی انزوای اجباری باشد، زیرا حس عقب‌نشینی و ضداجتماعی بودن را در شما به وجود می‌آورد. برای تنهایی بهتره یک بعدازظهر یا آخر هفته را به خودتان اختصاص دهید.
• عوامل حواس‌پرتی را از بین ببرید: اگر احساس می‌کنید که کار کردن با رسانه‌های اجتماعی یا صحبت با تلفن شما را وسوسه می‌کند، هر ابزاری که می‌تواند عامل حواس‌پرتی باشد را خاموش کنید. لپ‌تاپ و تلفن خود را کنار بگذارید و بر کاری تمرکز کنید که به‌طور طبیعی آن را انجام نمی‌دهید.
• به خلوت کردن اهمیت دهید: در جهانی که همه با هم در ارتباط هستند، خلوت کردن بسیار بی‌ارزش شده است. بهتر است که اهمیت وقت گذاشتن برای بررسی افکار خودتان را به یاد داشته باشید.
یک مطالعه شگفت‌انگیز نشان داد که افراد ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه ۶ تا ۱۵ دقیقه را تنها باشند و کاری انجام ندهند، در وظایف دنیوی درگیر شوند یا حتی شوک الکتریکی را تجربه کنند.
در این تحقیق شرکت‌کنندگان بیشتر ترجیح می‌دادند به‌جای اینکه با افکار خود تنها باشند، وقتشان را با وظایف دنیوی بگذرانند. محققان نتیجه گرفتند که بسیاری از افراد بیشتر ترجیح می‌دهند کاری انجام دهد «حتی کاری منفی» به‌جای اینکه بنشینند و کاری نکنند.
البته این بدان معنا نیست که شما نگذارید هیچ‌کدام از اشکال محرک‌های خارجی در زمان تنهایی مزاحم شما بشود. نکته این است که درگیر فعالیت‌هایی شوید که حس درونی تنهایی را در شما برانگیزد. این حس در افراد متفاوت به طرق مختلف ایجاد می‌شود. برخی با گوش دادن به موسیقی و برخی با خواندن کتاب و برخی با مدیتیشن این حس را تجربه می‌کنند.
بررسی کنید که این حس چگونه در شما ایجاد می‌شود، سپس مطمئن شوید که می‌توانید لحظاتی را در این فضا بگذرانید.

اموری که باید در تنهایی خودتان انجام بدهید

درصورتی‌که به‌طور طبیعی تمایل دارید که با دیگران در ارتباط باشید، ممکن است یافتن فعالیت‌هایی که همه از آن لذت ببرند در وهله اول سخت به نظر برسد؛ اما چنانچه همیشه در حرکت هستید و تلاش می‌کنید تا اندک زمانی را در سکون و آرامش باشید، می‌توانید مکانی ساکت و زمانی را برای خلوت کردن به برنامه خود بیفزایید.
بعضی کارهایی که می‌توانید امتحان کنید:
برای صرف شام بیرون بروید: صرف غذا خارج از محیط خانه، بیشتر مواقع به‌عنوان تجربه‌ای اجتماعی تلقی می‌شود، اما مهمان کردن خودتان به یک وعده خوب در تنهایی می‌تواند این فرصت را برایتان فراهم کند که تمدد اعصاب کنید و از آرامش و صلح با خودتان لذت ببرید.
به تماشای فیلم بروید: دیدن فیلم با دوستانتان به این معنی نیست که زمان زیادی از فیلم را به معاشرت با دوستانتان می‌گذرانید، اما بودن با دیگران نیز باعث می‌شود که حواستان از فیلم پرت شود زیرا مدام نگران این هستید که دیگران در مورد فیلم چه فکری می‌کنند یا اینکه بعداً ممکن است چه چیزی بگویند. دیدن یک فیلم به‌ تنهایی به معنی این است که می‌توانید کاملاً بر داستان و تصاویری که می‌بینید تمرکز کنید و برایتان اهمیتی نداشته باشد که همراهانتان ممکن است چه فکری کنند.
با گروه موسیقی و موسیقی‌دان محبوبتان ملاقات کنید: نه‌تنها می‌توانید به‌دلخواه خود و بدون نگرانی «درباره یافتن کسانی که با شما به کنسرت می‌آیند» به تماشای کنسرت بروید، بلکه رفتن به کنسرت به‌تنهایی می‌تواند راهی عالی برای ملاقات با افرادی جدید باشد که با آن‌ها علایق مشترک دارید. درست است که با این روش شما کاری را خودتان به‌تنهایی انجام می‌دهید اما درواقع منجر به گسترده‌تر شدن دایره اجتماعی شما می‌شود.
به گردش بروید: وقت گذراندن در طبیعت می‌تواند برای سلامت انسان عالی باشد، اما بعضی مواقع یافتن کسانی که با شما به گردش بیایند دشوار است. تنها رفتن می‌تواند این فرصت را فراهم کند که با طبیعت ارتباط برقرار کنید، بدنتان را به چالش بکشید و از تنهایی خود لذت ببرید.
تحقیقات قبلی نشان داده که طبیعت می‌تواند فواید متعددی اعم از بازگرداندن توجه یا مدیریت استرس داشته باشد.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که خلوت کردن در طبیعت باعث می‌شود تا افراد بر اولویت‌هایشان تمرکز کنند، قدر روابط خود را بدانند و برای آینده هدف‌گذاری کنند.
اگر به‌تنهایی به گردش می‌روید، همه نکات ایمنی لازم را رعایت کنید. با این وجود که قرار است با خودتان تنها باشید، اما مطمئن شوید که کسی می‌داند کجا خواهید بود و نکته دیگر این است که همیشه باید توانایی برقراری ارتباط با جهان بیرون را در صورت نیاز داشته باشید.
مسافرت کردن: تعطیلات و مسافرت کردن به‌تنهایی ممکن است اندکی ترسناک به نظر برسد، اما با این وجود می‌تواند راهی هیجان‌انگیز و با ارزش برای به چالش کشیدن خودتان باشد و باعث می‌شود چیزهای جدیدی را بیاموزید. تنهایی با خود مسافرت کردن راهی عالی برای ساخت خودکفایی و اعتماد به نفس شما است.
یادگیری محتوای جدید: در کلاسی ثبت‌نام کنید که بتوانید مهارت جدیدی بیاموزید. این مهارت می‌تواند چیزی مانند آشپزی، تیراندازی با کمان، هنر، رقص یا دیگر سرگرمی‌هایی باشد که همیشه برایتان جالب بوده است. به‌جای تمرکز کردن بر انجام کاری که دیگران از شما می‌خواهند انجام دهید، می‌توانید به کاری بپردازید که علایقتان را ارضا نماید.
بازدید از موزه: به‌جای احساس عجله و فشار، در یک موزه با خودتان به سیاحت بپردازید. این راهی عالی برای گذران وقت است که بدین‌وسیله می‌توانید به بخش‌هایی از موزه که علاقه دارید بپردازید و از بخش‌هایی که لذت نمی‌برد، رد شوید. منظور ما این است که می‌توانید همه‌چیز را آن‌طور که دوست دارید بررسی کنید و برای آثار موجود در موزه بدون نگرانی از اینکه دیگران به چه فکر می‌کنند وقت بگذارید.
انجام کار داوطلبانه: تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت‌های اجتماعی مانند انجام کار داوطلبانه می‌تواند فواید مثبت متعددی داشته باشد. به دنبال فرصت‌هایی بگردید تا بتوانید زمان اندکی را به کاری اختصاص دهید که نسبت به آن اشتیاق دارید.